Lojistik nedir?
Askeri birliklerde, barış ve özellikle seferi vakitlerde kıtaların taşınması, silah, cephane, besin ihtiyaçlarının ve sıhhat hizmetlerinin karşılanması ile ilgilı bölüm.
Riyazi mantık (matematiksel mantık) anlamına gelir. Lojistikten bahis açıldığında mevzuun hesaba dayandırılması esastır. Bu nedenden "Lojistiğin hükmü mutlak, etkisi kati’idir" denir. Lojistiği üç ana bölgede tanım etmek uygundur.
Milli lojistik: Bir ulusin, milli hedeflerine ulaşabilmesi amacıyla, kafi derecede insan, ikmal maddesi ve techizata olan ihtiyacını planlaması, temin etmesi ve idame etmesini ihtiva eder.
Jeolojistik: Bir ulusin savaş gücünü çoğaltmak üzere, diğer ulus ya da uluslerden malzeme yardımı sağlamasına denir.
Askeri lojistik: Milli lojistiğin sağladığı imkanları, askeri harekatı en iyi bir şekilde destekleyecek tarzda sevk ve yönetim etme sanatıdır.
Diğer bir tanım ile askeri kuvvetlerin barışta ve savaşta sıhhatle harekatı amacıyla ikmal ve servisle desteklenmesidir. Lojistik, askerlik ilminin taktik, strateji, istihbarat hususları ile birlikte dört asli öğeyindan biridir. Lojistik, askeri birliklerin ikmal, yer değiştirme, bakım ile ilgilı hususlarının planlanması ve icraatını amacıyla alır.
Lojistiğin üç ana öğeyi vardır. Bunlar: İkmal, nakil ve bakımdır. İkmal, genel manada, devletin milli savunmasına bütçesinden ayırdığı harcama demektir. Teknik ilerlemelerle birlikte silahların da çağdaşleştirilmesi, ikmal içeriğine girer. Mesela, ABD’nin son senelerde geliştirdikleri, uzaydan, uzun menzilli nükleer başlıklı füzelerin tahrib edilmesi bir ikmal projesidir. İkmal, ufak birliklerin, silah ve malzeme tarafınden beslenmesi şeklinde dar anlamıyla da geçerlidir.
Nakil, silahlı kuvvetlerin mevcud insan ve malzemesinin, bir yerden diğer bir yere taşınmasıdır. Nakilde bağlantı, kaynaktan kullanılacak yere doğru, okyanus, hava, ırmak ve kara yolları ile olur. Sivil nakil vasıtaları, savaş durumunda, askeri teşkilatlara devredilir. Lojistiğin en ehemmiyetli öğeyi, servistir. Servis içeriğine her türlü idari konular, hastane, bütçe temini ve harcaması, fabrikalar, tersaneler, onarım atölyeleri, lojmanlar, spor tesisleri girer. Elektronik bilgi prosedür merkezleri ile bu kalabalık iş yükü hafifletilir.
Lojistik, tüm devletlerin orduları amacıyla çok ehemmiyetlidir. Bu nedenden her devlet bu konuda çok hassas davranmaya çalışır. Lojistik; taktik ve stratejik askeri harekatın devamlılığı amacıyla, istihbaratla birlikte gereklidir. Askeri harekatta taktik ve strateji ne kadar kusursuz olursa olsun lojistik yoksa, her şey kağıt üzerinde, kuramsal olarak, kalır ve askeri birlikler savaş yapmadan eriyip gider.
Lojistik, devletlerin, iktisadi güçleri ile askeri güçleri arasında idamesi koşul olan bir bağdır. Lojistiği meydana getiren bölümler, her savaşta her vakit mevcuttur. Bu bölümlerin görevi, savaşan kuvvetlerin yayılmasını, hareket etmesini sağlamaktır. Tarihin başarılı komutanları, kuşkusuz kuvvetlerinin lojistik bakımdan desteklenmesine özel bir ilgi göstermişlerdir. Ne yazık ki çoğu asker tarihçiler, lojistik destekle ilgilı konulara eserlerinde çok az yer ayırmışlar, strateji ve taktikle ilgilı hususlara daha çok ağırlık vermişlerdir.
Mesela, dünyanın üç kıtasında sefer yapmış ve parlak zaferler kazanmış olan tarihte Osmanlı adı ile ün salmış büyük Türk Ordusunun, lojistik destek faaliyetlerine ait derli toplu bir eserin bulunmayışı acı bir gerçektir. Tarihte, Yavuz Sultan Selim Hanın 80.000 kişilik ordusuyla Mısır’a kadar 2700 kilometrelik bir yolu günde ortalama 26 km süratle geçtiği ve Sina Çölünü günde 45-50 kilometrelik bir süratle 13 günde geçerek Ridaniye Zaferini kazandığı harekatın, lojistiğine ait çok az şey bilinmektedir.
Bir kum deryası, bir yanardağ krateri gibi kaynayan Sina Çölünü, o tarihe kadar (1517) geride bıraktığımız ordu görülmemiştir. Büyük İskender buraya geldiği vakit, askerlerini denizden göndermeye mecbur olmuş, Timur Han Hindistan’ı, İran’ı, Anadolu’yu, Arabistan’ı fethedip Sina Çölüne dayanınca çaresiz kalarak geri dönmüştür. İkinci Dünya Harbinde Hitler, yalnızca bu çölü geçmek amacıyla, 20. yüzyıl tekniğiyle, susuz çalışan Wolkswagen motorunu yapmış olmalarına karşın Yavuz Sultan Selim Hana yetişememiştir.
Kuma konan yumurtayı 40 saniyede pişiren bu çölü, 1967 senesinde İsrail çağdaş tankları ve vasıtaları kullanarak zor geçmiş, vasıta ve tank arızası çok yüksek olmuştur. Günümüzde meydana gelen teknolojik patlama ile meydana çıkan yeni silah, vasıta ve gereçlerin birkaçı hariç hepsi savaşte gerçek bir denemeye tabi tutulmamıştır. Bunların tesirlerinin askeri ve ilmi açıdan incelenmesi, lojistik desteğinin sağlanması tarafınden detaylı sorunlar meydana çıkaracaktır.
Bunların başında ikmal gelmektedir. Lojistik yalnız ikmal değil, tüm savaş, silah vasıta ve gereçlerinin öğrenimi ve tecrübesidir. Dünya devletleri silahlı kuvvetleri, dünya savaşlerinden edindikleri tecrübelerle daima hazır halde bekleyen, savaş birliklerini andıran lojistik destek birliklerini sevk ve yönetim eden lojistik komutanlıkları ihdas ettiler. Süper devletlerde ise her kuvvete ait ayrı lojistik destek birlikleri vardır.
Lojistiğin, uzun süreli bir savaşta daha çok ehemmiyet kazanacağı bir gerçektir. Günümüzde, silahların tahrip gücünün büyük ölçülerde yükselmesi karşısında lojistikçilerin karşılaştıkları sorunlar gitgide daha komplike duruma geldiği gibi, istikbalteki savaşlarda bu sorunların daha da zorlaşacağını göstermektedir.
Lojistik bakımdan istikbal savaşlerinin en korkunç bir tarafı de kitle tahrip silahlarının kullanılmasıdır. Sıhhi tahliye ve tedavi, büyük çapta ehemmiyet kazanacaktır. Personel kayıplarını asgariye indirmek amacıyla tedbirler sulh saatinde düşünülmelidir. Sivil savunmaya gereken ehemmiyetin verilmesi, halkın nükleer silahlardan korunma konusu ile ilgilı eğitilmesi bir zarurettir. Silahlı kuvvetler lojistiği, özellikle askerleri ilgilendirdiği kadar milli ekonomiyi ve siyaseti ihtiva eden bir idari meseledir.
Sözlükte "lojistik" ne demek?
1. Modern mantık.
2. Askerlik sanatının, savaşta ya da askeri bir yürüyüşte, yol, haberleşme, sıhhat, yiyecek meşrubat sağlama gibi hizmetleri en etkili bir biçimde oluşturma amacını güden bölümü, logistik.
Lojistik sözcüğünün ingilizcesi
adj. logistic
n. logistics
Köken: Fransızca
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
