Sinekler tavanda nasıl yürüyebiliyorlar?
Sineklerin duvarlarda, camlarda hatta tavanlarda baş aşağı bu kadar rahat
hareket etmeleri, yer çekimi yasasına meydan okurmuşçasına davranışları hep
merak konusu olmuş, bilim insanlarının da dikkatini çekmiştir. Bu arada şunu
söyleyelim ki, sinek diye küçümsememek gerekir. Dünyamızda bulunan her canlı
organizmanın doğrudan veya dolaylı olarak, kendi tabiatı ve eko sistemi içinde,
insana bir faydası vardır.
Vücutlarının hacimlerine oranla, sinekler ağır sayılmazlar ve onları yere çeken
güç pek önemli değildir. Bu güce karşı gelen de, ayaklarındaki kılların ucunda
bulunan vantuzlardır. Bu vantuzlar ayrıca yapıştırıcı, yağlı bir madde
salgılarlar. Sinekler ayaklarındaki bu yüzlerce vantuz ve salgıları sayesinde her
türlü yüzeyde gezinebilirler. Ancak yüzeyin yağ çözücü, örneğin solvent gibi bir
madde ile kaplanmamış olması gerekir. Sinekler tavanda yürürken, 6
bacaklarından ikisi hareketlidir. Diğer 4 bacak daima sabit durumdadır.
Karıncalarda ise durum biraz farklıdır. Ortalama bir karıncanın vücudunun
hacmine göre ağırlığı, sineğe nazaran daha fazladır. Hatta toprakta yaşayan bazı
türleri düz bir zemine bile tırmanamazlar. Evlerimize giren küçük karıncalar,
çok hafif olduklarından duvarlarda yürüyebilirler.
Belki böyle şeyler ilginizi çekmiyor olabilir ama, asıl merak edilen konu
sineklerin tavanda nasıl yürüyebildiklerinden çok oraya nasıl konduklarıdır.
Öyle ya, başı yukarıda, ayakları aşağıda uçan bir sineğin tavana tepetakla
konabilmesi için bir yerde takla atması, uçuş konumunu değiştirmesi gerekir,
ama nerede, ne zaman ve nasıl?
Uzun süre inanılan teoriye göre, sinekler tam konma anında, yuvarlanan bir
varil gibi yandan yarım dönüş yapıyorlardı. Bu teorinin yanlış olduğu, ancak
yüksek süratli, saniyede birçok film çekebilen kameralar sayesinde ortaya çıktı
ve sineklerin bir sırrı daha açıklığa kavuştu.
Çekilen filmlerden görüldü ki, sinekler tavana konarken yandan değil,
sirklerdeki trapezciler gibi geriye yarım ters takla atmaktadırlar. Tavana
yaklaşınca, ön ayaklarını başlarının üzerine çekerek ters dönmekte ve tavana
önce ön ayakları ile dokunmaktadırlar. Sonra sıra ile diğer ayaklarını da koyarak
vücutlarının tavanda tutunmasını sağlamaktadırlar.
Kaynak
Lüzsumsz Bilgiler Ansiklopedisi
Sineklerin duvarlarda, camlarda hatta tavanlarda baş aşağı bu kadar rahat
hareket etmeleri, yer çekimi yasasına meydan okurmuşçasına davranışları hep
merak konusu olmuş, bilim insanlarının da dikkatini çekmiştir. Bu arada şunu
söyleyelim ki, sinek diye küçümsememek gerekir. Dünyamızda bulunan her canlı
organizmanın doğrudan veya dolaylı olarak, kendi tabiatı ve eko sistemi içinde,
insana bir faydası vardır.
Vücutlarının hacimlerine oranla, sinekler ağır sayılmazlar ve onları yere çeken
güç pek önemli değildir. Bu güce karşı gelen de, ayaklarındaki kılların ucunda
bulunan vantuzlardır. Bu vantuzlar ayrıca yapıştırıcı, yağlı bir madde
salgılarlar. Sinekler ayaklarındaki bu yüzlerce vantuz ve salgıları sayesinde her
türlü yüzeyde gezinebilirler. Ancak yüzeyin yağ çözücü, örneğin solvent gibi bir
madde ile kaplanmamış olması gerekir. Sinekler tavanda yürürken, 6
bacaklarından ikisi hareketlidir. Diğer 4 bacak daima sabit durumdadır.
Karıncalarda ise durum biraz farklıdır. Ortalama bir karıncanın vücudunun
hacmine göre ağırlığı, sineğe nazaran daha fazladır. Hatta toprakta yaşayan bazı
türleri düz bir zemine bile tırmanamazlar. Evlerimize giren küçük karıncalar,
çok hafif olduklarından duvarlarda yürüyebilirler.
Belki böyle şeyler ilginizi çekmiyor olabilir ama, asıl merak edilen konu
sineklerin tavanda nasıl yürüyebildiklerinden çok oraya nasıl konduklarıdır.
Öyle ya, başı yukarıda, ayakları aşağıda uçan bir sineğin tavana tepetakla
konabilmesi için bir yerde takla atması, uçuş konumunu değiştirmesi gerekir,
ama nerede, ne zaman ve nasıl?
Uzun süre inanılan teoriye göre, sinekler tam konma anında, yuvarlanan bir
varil gibi yandan yarım dönüş yapıyorlardı. Bu teorinin yanlış olduğu, ancak
yüksek süratli, saniyede birçok film çekebilen kameralar sayesinde ortaya çıktı
ve sineklerin bir sırrı daha açıklığa kavuştu.
Çekilen filmlerden görüldü ki, sinekler tavana konarken yandan değil,
sirklerdeki trapezciler gibi geriye yarım ters takla atmaktadırlar. Tavana
yaklaşınca, ön ayaklarını başlarının üzerine çekerek ters dönmekte ve tavana
önce ön ayakları ile dokunmaktadırlar. Sonra sıra ile diğer ayaklarını da koyarak
vücutlarının tavanda tutunmasını sağlamaktadırlar.
Kaynak
Lüzsumsz Bilgiler Ansiklopedisi
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
