Thread Rating:
  • 11 Vote(s) - 3.18 Average
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Lamalar Hakkında Bilgiler
#1
Oku-1 
   

Lamalar Hakkında Bilgiler

Lama (Lama glama), devegiller (Camelidae) familyasından Güney Amerika’nın dağ ve çayırlarında toplu halde yabani olarak yaşayan Guanako’dan evcilleştirilmiş gevişgetiren bir otobur hayvan türüdür. Yük taşımak için İnka Medeniyeti tarafından eğitilmiştir. Ve devenin yakın akrabası olduğu bilinmektedir.

Lama devegiller (camelidae) familyasından olup Güney Amerika’nın dağ ve çayırlarında yaşarlar.

Geviş getiren otçul bir hayvan türüdür. Genellikle 1-2 metre boyunda, yaklaşık 70 ila 140 kg ağırlığında olurlar. 15 cm uzunluğunda kuyrukları vardır. Güney Amerika yerlilerinin evcileştirdikleri vazgeçilmez hayvanlarındandır.

Lamalar Güney Amerika dağ ve çayırlarında yaşayan Guanako’dan evcilleştirilmiş olup aslında koyuna benzerler. Uzun kulaklar ve fırlamış gözleri vardır. Uzun çene yapısına sahiptirler. Tüyleri serttir. Çeşitli renkte lama türleri vardır. Lamaların en ünlü özelliği tükürmeleridir. Bu özellikleri kendilerine fazla yaklaşıldığında veya tehlike sezdiklerinde geliştirdikleri bir savunma sistemidir . Bu nedenle tüküren hayvan olarak bilinir.

Lamalar 2. 5-3 yaşlarında çiftleşmeye başlarlar. Lamaların çiftleşme dönemleri ağustos- eylül dönemidir. Gebelikleri 11 ay sürer. Yavrularını yaklaşık olarak 4 ay emzirirler.

Lamaların süt ve yünlerinden yararlanılır.

Lamalar nasıl tükürürYünleri dokuma, giyim ve kilim yapmak için kullanılır. Derileri oldukça kalitelidir. Tüyleri sert olduğundan bükülüp ip yapmada kullanılırlar. Yük taşımacılığında da lamalardan yararlanılır. Ancak bunun için erkek lamalar daha çok tercih edilir. Çünkü üzerlerinde yaklaşık 45-60 kg yükle 32 km yol yapabilirler. Ayrıca dışkılarından tezek olarak faydalanılır ki böylece ısıtmada da yararlanılır. Etinin de son derece sağlıklı olduğu söylenir. Devegillerden oldukları için uzun süre susuzluğa ve yolculuğa dayanıklıdırlar. Genel olarak sakin yapıda hayvanlardır. Fakat çok yorulduklarında veya bir tehlike sezdiklerinde en bilinen özellikleri olan tükürme mekanizmasına başvururlar.

Güney Amerika’da yaşayan deve görünüşlü, geviş getiren büyük bir memeli. Güney Amerika’nın dağ ve çayırlarında toplu halde yabani olarak yaşayan Guanako’dan evcilleştirilmiştir. Lama genel olarak 1-2 m boyunda olup, 15 cm uzunluğunda bir kuyruğa sahiptir. Omuzları yerden 1-2 metre yüksektir. Ağırlığı 70-140 kg civarında olup, narin bir vücudu, uzun bir boynu ve uzun ince bacakları vardır. Develerden farklı olarak sırtında hörgüç bulunmaz. Başı küçüktür, uzun bir çene kısmı, uzun kulakları ve fırlamış gözleri vardır.

Postu kaba ve yünlüdür. Dişilerde tüyler boyun ve ayaklarda kısadır. Beyazdan siyaha kadar çok değişik renkleri vardır. Daha çok kırmızı kahverengi ve benekli olanları yaygındır. Ant Dağlarında yaşayan yerliler bin yıldan beri evcil olarak lama yetiştirmektedir.

Deniz seviyesinden 5000 metreye kadar olan bölgelerde lamaya rastlanır. Görünüş bakımından deveye benzemesine rağmen, kolayca yüksek seviyelere uyum sağlayabilirler. Kandaki hemoglobinlerinin yüksek olması sayesinde az oksijenli ortamlarda yaşayabilirler. Lama geviş getirir ve yarı çöllerde dağlarda bulunan otlarla beslenir. Bütün devegiller gibi boynuzsuz safra kesesiz ve mideleri üç gözlü olup, kırkbayır bulunmaz. Lama, deve gibi fazla su ve yiyecek istemez. Açlığa ve susuzluğa diğer devegillerin hepsinden daha çok dayanıklıdır. İyi koşar ve pas verir gibi yürür. Dar ve dik dağ yollarında keçi gibi rahat hareket edebilen evcil hayvanlardır. Narin ve sadık olup, çok çalıştığı zaman yorulduğunda kızar ve tükürür. Deve gibi göğüs ve ayakları üzerine oturarak dinlenir.

Ağustos ve eylül aylarında çiftleşirler. Erkekleri dişiler uğruna birbirleriyle dövüşürler. Gebelik 11 ay sürer. Yeni doğan yavru anne tarafından dört ay emzirilir. Lama 2,5-3 yaşlarında üremeğe başlar. Devegiller ailesinin diğer hörgüçsüz üyeleri ile eşleştirilebilirler. “Lama”, “alpaka”, “guanako” ve “vikunya” devegiller ailesinin Yeni Dünya’da yaşayan hörgüçsüz dört türüdür. Hepsi aynı cinsin farklı bireyleridir. Bazan yanlış olarak hepsine “lama” denilmektedir.

Lamaların erkekleri daha kıymetlidir. Erkekleri 45-60 kg yük ile dağ yollarında günde ortalama olarak 32 km yol yürürler. Lamalardan yük taşımacılığı yanında, etinden, sütünden ve yününden faydalanılır. Derisi çok kalitelidir. Her zaman alpaka gibi gübresini ayrı bir yere yığın yapar. Gübresi yeteri derecede yığın haline gelince bunun yanına ikinci bir yığın yaparlar. Yerliler bu hayvanın dışkısını tezek olarak kullanırlar. Evcil olanlarının boyu yabanilerinden daha fazladır.

Lama Fransızca kökenli bir kelimedir. Dilimizde de lama şekliyle yer almaktadır. Hayvan ailesinde yerini alan lama tarihte pek çok medeniyette yaşan standartlarını yükseltmek amacıyla kullanılmıştır. Elbette ki lama hayvanının türleri, alışkanlıkları, özellikleri, yaşadığı bölgeler bulunmaktadır. Sizler için bilgilendirici şekliyle detaylı olarak lama nedir, nerede yaşar, lama hayvanının tükürme alışkanlıkları ve özelliklerini derledik.

Birçok insan hayvan belgeselleri izlerken bile lama hayvanlarına denk gelmiştir. Lama hayvanları evde beslenebilen cinsten hayvanlar değildir. Evcilleştirilme evreleri elbette ki bulunmuştur. Fakat yine de evcil hayvan kategorisinde yer almamaktadır.

Lama Nedir?

Deve türü familyasında yer alan, genel olarak Güney Amerika'nın dağ ve çayırlarında toplu bir şekilde ve yabani yaşan tarzı süren, geviş getiren ot obur hayvan türüne lama denmektedir.

Lama hayvanları Guanako’dan evcilleştirilmiştir. Guanako ise yine deve türü familyasında varlığını sürdüren fakat vahşi bir tür olan aynı zamanda da lama türüyle akraba olan bir başka hayvan türüdür. Lama, Guanako hayvan türünün vahşiliği alınarak evcilleştirilmiş halidir.

Lama hayvanları yük taşımak amacıyla tarihte İnka medeniyeti tarafından eğitilmiştir. Tarihten günümüze kadar geçen sürede lama türünün deve türüyle yakın akraba olduğu bilinmektedir.

Lama hayvanlarının belirli fiziksel ve kişilik özellikleri diğer hayvan türleri gibi bulunmaktadır. Görünüş olarak deve hayvanının daha küçültülmüş hali gibidir. Deveye fiziksel olarak çok benzemektedir.

Yetişkin bir lama hayvanında kütle ağırlığı 130 ve 200 kg civarındadır. Lamaların doğadaki yaşam süresi ise ortalama olarak 20 yıldır. Yetişkin bir lamada başın üstü 1,7 ve 1,8 metre boyundadır. Gebelik süresi bu hayvan türünde 11 aydır. Yetişkin lamada uzunluk 92 ve 160 cm civarındadır.

Lama Nerede Yaşar?

Lama birçok insan tarafından dünyanın en ilginç hayvanı olarak bilinmektedir. Hatta lama hayvanları için halk arasında Güney Amerika ülkesinin devesi denilmektedir. Buradan da anlayacağımız gibi lama türü Güney Amerika ülkesinin dağ ve çayır bölgelerinde yaşamaktadır.

Ülkede lama türünün en bilindik özelliği uzun süre su içmeden yaşayabilmesidir. Bunun nedeni ise su bulduğu zaman bol bol su içerek depo etmesidir. Bu yüzden de uzun süre susuzluğa dayanabilmektedir.

Lamaların Tükürme Alışkanlıkları Ve Özellikleri

Lamaların en ilginç özelliklerinden biri de tükürme alışkanlıklarıdır. Lama hayvan türleri çok sık tükürürler. Fakat bu tükürmenin altında yatan sebep ise bir şeyden ya da bir kişiden rahatsız olmalarıdır.

Yani lamalar bir durum, bir olay ya da bir kişiden rahatsız olduklarında sürekli tükürürler. Bu yüzden bu özellik göz önünde bulundurularak lama hayvanları rahatsız edilmemelidir.

Lama hayvanlarının fiziksel özelliklerinden bir üstteki başlıkta bahsedilmiştir. O yüzden burada kişilik özellikleri anlatılacaktır. Lama hayvanları özgürlüklerine düşkün hayvanlardır.

Köpek hayvanının sadık olduğu bilinmektedir. Lama hayvanları köpek hayvanları gibi itaatkar ve sadık değildir. Aksine lama hayvanları oldukça inatçı hayvanlardır.

Kesinlikle hiç bir şartta ve durumda bağımsız olmaktan asla ödün vermezler. Bu duruma endişe de dahil edilmiştir. Eğer lama hayvanı verilen hizmeti bir kere kabul etmezse bir daha kesinlikle hizmet kabul etmemektedir. Bu özelliğinden de anlayabileceğimiz gibi lama hayvanlarının inatçılığı en üst düzeydedir.

Deve hayvanından farkı ise lamaların hörgücü olmamasıdır. Beslenme şekli ot obur şeklindedir. Korunma durumu düşünüldüğünde en az endişe verici hayvanlar arasındadır.

Genel olarak ayakları ayrık, kuyrukları kısa ve boyunları oldukça uzundur. Kulakları uzun muz biçimine benzetilmektedir. Dudak yapısı da dikkat çeken yapıda yer almaktadır. Yarık üst dudakları bulunmaktadır.

Kahverengi, gri, beyaz ve siyah renklerde bulunabilirler. Kürkleri kısa ve orta uzunlukta olabilir. Kürk durumlarına göre farklı isimlerle anılabilirler. Olgun olan lamalar kesici dişler çıkarabilir. Hayvancılar ise çıkan bu köpek dişlerini sökmektedir. Bunun nedeni ise baskınlık için yarışan erkek lamalarda bu durumun ciddi hasara yol açmasıdır.

Tekmelemek, güreşmek ve tükürmek gibi davranış özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler her zaman ortaya çıkmamaktadır. Sadece belirli durumlarda kendini göstermektedir.

LAMA

    Lama devegiller (camelidae) familyasından olup Güney Amerika’nın dağ ve çayırlarında yaşarlar. Geviş getiren otçul bir hayvan türüdür. Genellikle 1-2 metre boyunda, yaklaşık 70 ila 140 kg ağırlığında olurlar. 15 cnm uzunluğunda kuyrukları vardır.
    Lamalar Güney Amerika dağ ve çayırlarında yaşayan Guanako’dan evcilleştirilmiş olup aslında koyuna benzerler. Uzun kulaklar ve fırlamış gözleri vardır. Uzun çene yapısına sahiptirler. Çeşitli renkte lama türleri vardır.
    Lamaların en ünlü özelliği tükürmeleridir. Bu özellikleri kendilerine fazla yaklaşıldığında geliştirdikleri bir savunma sistemidir. Tüküren hayvan olarak bilinir.
    Lamalar 2. 5-3 yaşlarında çiftleşmeye başlarlar. Lamaların çiftleşme dönemleri ağustos- eylül dönemidir. Gebelikleri 11 ay sürer. Yavrularını yaklaşık 4 ay emzirirler.
    Lamaların süt ve yünlerinden yararlanılır. Yünleri dokuma, giyim ve kilim yapmak için kullanılır. Derileri oldukça kalitelidir. Yük taşımacılığında lamalardan yararlanılır. Ancak bunun için erkek lamalar daha çok tercih edilir. Ayrıca dışkılarından tezek olarak faydalanılır ki böylece ısıtmada da yararlanılır. Etinin de son derece sağlıklı olduğu söylenir. Devegillerden oldukları için uzun süre susuzluğa ve yolculuğa dayanıklıdırlar. Genel olarak sakin yapıda hayvanlardır. Fakat çok yorulduklarında veya bir tehlike sezdiklerinde en bilinen özellikleri olan tükürme mekanizmasına başvururlar.
    Lamaların ömrü ise tahmini 40-50 yıldır. Narin yapılı hayvanlardır. Yalnız kalmaktan hoşlanmazlar. Tabiri caizse sosyal varlıklardır diyebiliriz. Bu nedenle kalabalıklar halinde yaşarlar.


Özellikleri

Lama genel olarak 1–2 m boyunda olup 15 cm uzunluğunda bir kuyruğa sahiptir. Omuzları yerden 1-2 metre yüksektir. Ağırlığı 70–140 kg civarında olup, narin bir vücudu, uzun bir boynu ve uzun ince bacakları vardır. Develerden farklı olarak sırtında hörgüç bulunmaz. Başı küçüktür, uzun bir çene kısmı, uzun kulakları ve fırlamış gözleri vardır. Postu kaba ve yünlüdür. Dişilerde tüyler boyun ve ayaklarda kısadır.

Savunma sistemi

Her hayvanda olduğu gibi lamaların da bir savunma sistemi vardır. Lamaların savunma sistemi; fazla yaklaşıldığında tükürmeleridir. Tehdit hissettiği anda karşı tarafa tükürerek oradan hızla uzaklaşır. Ayrıca, büyüdükleri çevreden de fazla uzaklaşmazlar.

Üreme

Ağustos ve eylül aylarında çiftleşirler. Gebelik 11 ay sürer. Yeni doğan yavru anne tarafından dört ay emzirilir. Lama 2,5 - 3 yaşlarında üremeye başlar.

Lamalar Hakkında İlginç Bilgiler


-Lamalar , devenin Güney Amerikalı  akrabasıdır,dolayısıyla devegiller familyasında yer alırlar. Ancak lamalarda hörgüç bulunmaz.

-Lamaların yaklaşık 40 milyon yıl önce Kuzey Amerika'nın merkezi ovalarında ortaya çıktıkları düşünülüyor. Yaklaşık 3 milyon yıl önce Güney Amerika'ya göç ettiler. Son buzul çağının sonunda 10.000 ile 12.000 arasında lama Kuzey Amerika'dan tamamen uzaklaşmıştır.

-Lamalar, İnkalar tarafından 4,000 ila 5,000 yıl önce evcilleştirildiler.

-Bugün lamalar Amerika, Avrupa ve Avustralya'da evcil hayvanlar olarak yaşıyorlar.

-Dağlık araziler,dağlık çöller,otlaklarda yaşayabilirler.

-Ortalama ömürleri15-25 yıl arasında olmakla beraber bazıları 30 yıl veya daha -fazla hayatta kalıyorlar.

-Yetişkin bir lamanın  yüksekliği başın üst kısmından 1.7 ila 1.8 metre  arasında ve kütlesi 130 ila 200 kilogram arasında olabilir.

-Lamanın gövdesi siyah, gri, beyaz veya kahverengi olabilen çeşitli desenlerle yün ile kaplıdır.

-Kürklerinin uzunluğuna göre iki gruba ayrılabilirler: Ccara adı verilen kısa kaplama ve Curaca adı verilen orta boy kaplama.

-Lamalar çift toynaklı hayvanlardır.

-Lamaların mükemmel bir koku, görme ve işitme duyusu vardır.

-Saatte 56 kilometreye kadar olan hızlara ulaşabilirler.

-Yapı itibariyle nazik,utangaç ve çok meraklı hayvanlardır.

-Ayrıca akıllıdırlar ve birkaç tekrarlamanın ardından basit görevleri öğrenebilirler.

-Çok sosyal hayvanlardır ve bir sürü olarak diğer lamalarla beraber yaşarlar.

-Lamalar çeşitli kulak, kuyruk ve vücut duruşlarıyla birbirleriyle iletişim kurar. Ayrıca, tehlike anında birbirlerine haber verdikleri değişik sesler de çıkarabilirler.

-Bir lamanın başka bir lama ile ilgili bir sorunu varsa, hoşnutsuzluğunu dile getirmek için dili çıkaracaktır. Ayrıca birbirlerine de tükürürler.

-Otoburdurlar.Ot, saman ve tahılla beslenirler(kabuklar ve dallar diyetlerine dahildir.) Dillerii tatlandırmak için elma ve havuç yemeyi de seviyorlar.

-Lamaların mideleri 3 bölmelidir.Geviş getirirler.Bu işlemde midelerinin 3 bölmeli oluşundan faydalanıyorlar.

-Lamalar çok dayanıklı ve güçlü hayvanlardır. 34 kilograma kadar yük taşıyabilir ve taşıdığıbu yükle beraber günde yaklaşık 32 kilometre yürüyebilirler.

-Yük taşınırken fazla abartılırsa ve bu yük lamaya ağır gelirse bu yükü taşımayı reddedeceklerdir. Bu hayvanlar sıklıkla yere yatarlar ve yükleri hafifletilene kadar tükürürler, tıslama yapar, hatta sahiplerine tekme atabilirler.

-Çiftleşme zamanı belirli değildir.Her mevsim çiftleşebilirler.gebelik süresi yaklaşık 11.5 aydır (350 gün). Yavru lamalara  crialar da denir ve anneler genellikle bir doğum esnasında tek yavru dünyaya getirir,ikiz doğum nadirdir.

-Çoğu doğum, sabah saat 08.00 ile öğlen saatleri arasında, daha sıcak olan gün ışığı saatlerinde gerçekleşir. Bu soğuk gecelerde hipotermiye bağlı ölümleri azaltarak criaların hayatta kalma oranını arttırabilir.

-Crialar doğumdan hemen sonra  ayakta duruyor, yürüyor ve doğumdan sonraki ilk saat içinde emmeye çalışıyorlar.

-Lamaların avcıları dağ aslanları ve vahşi köpeklerdir. Saldırıya uğrarlarsa, erkek lamalar bir uyarı sesi çıkarır, böylece sürünün geri kalanı kaçabilir.

-Lamaların evcil  kuzeni, alpaka ve vahşi kuzenleri guanacos ve vicunalardır.

-Lamalar, beraber  yaşadıkları insan topluluklarına ulaşımdan çok daha fazla katkıda bulunurlar.Yünleri kilim,halat ,kumaş olarak dokumalarda kullanılır.Ayrıca gübreleri de çok verimlidir.Hatta İnkalar lamaların gübrelerinden mısır yetiştiriciliğinde faydalanmışlardır.

-Hayvan totemlerinde, Lama'nın emek, sorumluluk ve dayanıklılığın enerjisini getirdiği söyleniyor.

   

   

   

   

   

   

   

   

   







Signing of RasitTunca
[Image: attachment.php?aid=107929]
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
Smileys-2
Reply


Forum Jump:


Users browsing this thread: 1 Guest(s)