Thread Rating:
  • 14 Vote(s) - 3 Average
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Menteşeoğulları Beyliği
#1
Menteşeoğulları Beyliği

Selçukluların uç beyli i olarak Menteşe Bey tarafından 1300'de kuruldu. Mu la, Kaş, Fenike, Bozdo an, Çine, Tavas, Çameli, Acıpayam, ile Aydın ve Denizli illerinin güneyinde hüküm sürdü.Menteşeo ulları Beyli i'nin, E e Denizi'nde kuvvetli bir donanması vardı. Selçuko ullarına ve ılhanlılara tabi oldu, fakat Osmanlılarla mücadele edemeyerek 1424'de bir Osmanlı eyaleti haline geldi.
Menteşe Beyli i'ni deniz yoluyla bu havaliye gelen ve içeri do ru girerek sahil ile Denizli arasına yerleşen Türkmenler kurmuşlardı. Mu la vilayeti (Karia) 1261'den sonra sahilden itibaren Türklerin akınlarıyla karşılaştı. Menteşe idaresindeki Türkler 1282'de Güzelhisar ile Sultanhisar'ı zabtetmişlerdi. ılhanlı hüküdarı Geyhütû 1291'de Karaman, Eşref ve Menteşo ullarına karşı bir tedîb seferi düzenlemişti. Daha sonra Türkler Karia'ya tamamen hâkim oldular.
Bu beyli in emîrlerinden Mes'ûd Bey 1300'de Rodos adasının önemli bir kısmını elde etmişse de, Hospitaliers şövalyeleri adaya tamamen hâkim olmayı başarmışlardı (1308 ). Mes'ûd Bey'in adayı geri almak için girişti i çabalar ise sonuçsuz kaldı. şücâeddîn Orhan Bey'in 1320 yılından itibaren şövalyelerden Rodos'u almak için girişti i mücadelelerde muvaffak olamadı.Venedikliler kendilerine karşı harekâta hazırlanın ıbrâhîm Bey'i donanmaları ile tehdit etmişler ve 1352-55 yılları arasında Girid Dukası vasıtasıyla yapılan bir anlaşma sonucu silâhsızlaşmaya zorlanmışlardı.
ıbrâhîm Bey'in 1360 yıllarından önce öldü ü tahmin ediliyor. Onun ölümünden sonra üç o lu da beyli in bir parçasında hüküm sürmeye başladılar. Gazî unvanı ile anılan Ahmed Bey'in Rodos'la Kıbrıs arasında sefer yapan gemilere karşı harekâtı üzerine (1365'de Kıbrıs) donanması Aydın ve Menteşe sahillerini tehdit etmiş, fakat Venediklilerin araya girmesiyle barış yapılmıştı.Daha sonra Sultan Yıldırım Bayezid, Menteşe sahillerini Balat'a kadar zabtetti. Di er yerlerde hüküm sürme e devam etti i anlaşılan Ahmed Gazî 793/1391 yılında öldü. Ondan sonra beyli in başına geçen Mehmed Bey, Osmanlıların yeni bir hareketi karşısında, Candaro lu ısfendiyar Bey'in yanına kaçmıştı. Bu suretle Menteşe toprakları Osmanlılar tarafından zabtedildi.
Menteşe Bey, Elbistan Bey'in o lu ve Kuru (veya Kara) Bey'in torunudur. Yerine o lu Mesud Bey geçmiştir. Kızı, Aydın Fâtihi şaşa Bey'le evlenmiş, di er o lu Kirman Bey, Finike beyi olmuştur. Kirman Bey'in o lu Zevan Bey'dir. Mesud Bey'in yerine o lu Orhan Bey geçmiştir. Di er o lu ıbrahim Bey'dir. Orhan Bey'in yerine o lu ıbrahim Bey tahta oturmuş, kızı, Aydıno lu Süleyman şâh Bey'le evlenmiştir. ıbrahim Bey'den sonra büyük o lu Mehmed Bey hükümdar olmuştur. Bu zat, başkenti Beçin'den Balat'a BibBiiiiiibürmüştür. Kardeşi Ahmed Bey, Beçin beyi olmuştur. Di er kardeş de 1370 yıllarında ölen Musa Bey'dir. Mehmed Bey, Yıldırım tarafından tahtından mahrum edilmiş, Gazi Ahmed Bey'in ölümü üzerine Beçin de Osmanlı birli ine katılmıştır.
Ankara Savaşından sonra Mehmed Bey, tekrar hükümdar olmuş, az sonra yerine o lu ılyas Bey geçmiştir. Kızı, Aydıno lu II. Umur Bey'le evlenmiştir. Di er o lu Gıyâseddin Mahmud Bey, 1392 sıralarında ölmüş, kızı Fatma Hatun'dan Umur Paşa ve Sultan Paşa Hatunlar adlarındaki kız torunları olmuştur. ılyas Bey, Çelebi Sultan Mehmed'e tabî olduktan sonra ölmüş, yerine o lu Leys Bey geçmiştir. Di er çocukları 1420'de ölen Fatma Hatun, Hüseyin Paşa Hatun, Sultan Paşa Hatun, 1425 yıllarında ölen Ahmed Bey'dir. Ahmed Bey'in o lu, 1455 yıllarında ölen ılyas Bey'dir.
1425 yılında veya bir yıl önce veya sonra devlet, tamamen Osmanlılar'a geçmiş, Menteşe Sancakbeyli ini teşkil eylemiştir.Osmanlı şehzâdeleri arasındaki saltanat kavgalarında Çelebi Mehmed aleyhine yapılan ittifaka girdi. Fakat müttefiklerin Çelebi Mehmed'e yenilmesi üzerine, ılyas Bey onun hâkimiyetini tanımak zonurda kalmıştı (1414). Aynı yıl içinde o tamamıyla Osmanlı hâkimiyetine girerek hâkimiyetini kaybetti. ılyas Bey'in ölümünden sonra bir ara iki o lu beyli in başına geçmeye muvaffak oldular. Sultan II. Murad 1424'de Menteşe Beyli i topraklarını zabtederek bu iki kardeşi yakaladı ve hapsetti. Böylece bu beylik sona eriyordu.
Menteşeo ulları memleketlerini câmi, medrese ve imâret gibi mimârî eserler ile süslemişler ve edebî şahsiyetleri himâye ederek kendi adlarına bazı eserleri Türkçe'ye çevirtmişlerdi. Kendi zamanlarında Milas'da Hacı ılyas Câmii ve Milas Ulu Câmii, Balat (Milet) Ulu Câmii ve Peçin'deki Ahmed Gazî medresesi bugüne kadar varlı ını korumuştur.





Signing of RasitTunca
[Image: attachment.php?aid=107929]
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
Smileys-2
Reply


Forum Jump:


Users browsing this thread: 1 Guest(s)