Thread Rating:
  • 20 Vote(s) - 3 Average
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Pul Koleksiyonculuğu Pul Defteri Pul Maşası Nedir?
#1
Oku-1 
   

Pul Koleksiyonculuğu Pul Defteri Pul Maşası Nedir?

Pul Nedir?

Pul, yakın geçmiş tarihte postaların ödendiğini göstermek amacı ile kullanılan bir tarafı zamklı ve diğer tarafı tematik bir şekilde çalışılmış bir tür dantelli etiketti. İlk olarak dünyada İngiltere tarafından 1840 yılında kullanılmaya başlanan pullar (hemen sol aşağıda görünmektedir.); tarihsel, coğrafi, sanat ve dünya kültürleriyle ilgilenen her yaştan insan için artık bir hobi ürünü olmuştur. Ülkemizde ise pul Osmanlı Devleti tarafından ilk olarak 1 Ocak 1863 yılında basılarak kullanılmaya başlanmıştır. Daha önceleri ise devlet mühürleri kullanılmaktadır.

Posta pullarını ve posta pullarıyla ilgili zarfları ve benzeri nesneleri toplama ve biriktirme işlemine pul koleksiyonculuğu böyle koleksiyon yapan kişilere ise pul koleksiyoncusu denir. Dünyada günümüzde yüz milyon civarında pul koleksiyoncusu olduğu tahmin edilmektedir.

Pul koleksiyonculuğu, pulları inceleyen bilim dalı olan filateli ile karıştırılmamalıdır. Her ne kadar filateli, pul koleksiyonculuğunu da içinde bir alt dal olarak barındırsa da pul koleksiyonculuğundan ibaret değildir. "Pul koleksiyonculuğu" yerine filateli kelimesinin kullanımı yaygın bir hatadır.

Pul artık bir koleksiyon türü olup, koleksiyonu en çok yapılan ürünlerden birisi olmuştur. Hem toplanması açısından kolay hem de giriş maliyetinin düşük olması (pulun temasına göre değişebilir)’dan dolayı tercih edilmektedir. Pullar; Sürekli Pul, Anma Pulu, Resmi Pul, Uçak Postası Pulu gibi cinslere ayrılır. Damgalı ve Damgasız olarak koleksiyonculukta yapıla bilinir; ama damgalı pulların ne yazık ki günümüzde çok yüksek bir değeri yoktur.

Filateli/Filatelist Kavramı

Filateli pul ile ilgili olan uğraşa, filatelist ise bu işle uğraşan kişiye denir. Filatelist, pul, ilk gün zarfı, özel gün damgası, antiye, posta tarihi gibi alanlarla da ilgilenir. 

Pullar Nasıl Korunur?

Pullar kesinlikle çıplak el ile temas etmemeli ve pul maşası ile taşınmalıdır. Nemli ortamlardan uzak tutulmalı ve koruyucu asitsiz kılıflar içinde saklanmalıdır.  Bununla birlikte pullar için özel olarak üretilen pul defterleri pullar için idealdir. 

Pul Defteri

Pul Defterleri, genellikle iki boyut olarak üretilmiştir. Küçük Boy olanlar ortalama bir A5 not defteri boyutundadır. Diğeri ise büyük boy dediğimiz A4 Kâğıt büyüklüğünde olan pul defterleridir. Yaprak sayısına göre değişen bu defterler, kasetlik ve dış kapağının tasarımına göre de değişiklik göstermektedir. İçleri genellikle 9 bantlı olan büyük boy defterlerde ara separatörlerde kullanılmıştır. Dünyada bilinen markalar ise; Pulko, Leuchtturm, Prinz ve Schaubek Pul defterleridir.

Pul Maşası

Pulları taşımak için kullanılan pul maşaları, ebat – ebat üretilmektedir. Taşınan pulu deftere ya da kartelaya yerleştirmek için kullanılmaktadır. Böylece elle temas etmeyen pul hem kırılmaz hem de elin nemini almayarak değerini koruyabilir. Pulko, Leuchtturm ve Prinz gibi markların pul maşaları günümüzde en çok tercih edilenlerdir.

Tarihçe

Pul koleksiyonculuğu ilk defa Birleşik Krallık'ta 1840 yılında Penny Black denilen pul ile başlamıştır. Bu pulun üzerinde genç Kraliçe Victoria'nın resmi bulunmaktaydı. Pul, dantelleri olmadığı için makasla kesilerek kullanılmıştır. Penny black'in kullanılmayan örnekleri çok seyrek iken, kullanılan örnekleri oldukça yaygındır ve durumuna göre 25-150 dolar arası satılır hale gelmiştir.

Çocuklar ve gençler, 1860'lı yılların başlarında ve 1870'lerde pul biriktirmeye başlamışlar, yetişkinler ise bu durumu çocukça bir hareket olarak değerlendirmişlerdir.

1800'lerin sonlarında artık büyüyen bu koleksiyonculardan bazıları, sistematik olarak posta pullarını biriktirmeye başlamışlar ve konuyla ilgili kaynaklar yayınlamışlardır.

1920'lerin sonuna kadar pul koleksiyoncularının sayısı çok artmamışsa da, bu tarihten sonra pul değerlerinin yükselmesi ile halkın ilgisi artmaya başlamıştır. Bu erken dönem posta pulların pek azının iyi şartlarda saklanmış olması değerlerinin hızla artmasının nedenidir. Bu eski pulların özellikle ikili, üçlü veya daha büyük bloklar olarak bulunması çok zordur.

1920'lerde görülen bu hızlı artış nedeni ile pek çok Amerikalı koleksiyoncu ilerde değerinin hızla artacağı ümidi ile dönemin ABD pullarını stoklamıştır. Doğal olarak 1930'lu yılların pulları böyle çok miktarda stoklandığı ve kolaylıkla bulunduğu için değerlerinin artması da söz konusu olmamıştır. Bugün aradan 70 yıldan fazla geçmesine rağmen ABD'de 1930'lu yıllara ait pek çok pulu üzerinde yazılı değere yakın fiyat ile satın almak mümkün olabilmekte ve hatta bu dönem pulları bugün bile bazı kişilerce postada kullanılmaktadır.

1930 yılından beri basılan pek çok Amerikan pulu kolaylıkla ve fazla para harcanmadan elde edilebilir. Buna karşılık üzerinde yazılı değer yüksek olan pullardan bazılarının değeri önemli oranda artmıştır. Örnek olarak 2,60 $ değerli ABD Graf Zeplin pulu yüksek fiyatlar ile satılmaktadır. Diğer yüksek fiyatlara satılan pullar ise bulunması zor olan erörler, popüler ülkelere ait hatıra blokları, tabaka numaralı pullar gibi nispeten biraz daha zor bulunan pullardır.

Türk pullarında ise, İkinci Dünya Savaşı sonrasında refah seviyesinin bir miktar yükselmesiyle pul koleksiyoncuları sayıca artmış ve zorlukla bulunan erken dönem pulların fiyatları çok hızlı şekilde yükselmiştir. Koleksiyoncular, hatta koleksiyoncu olmayanlar bile değerlerinin hızla artacağı ümidi ile 1940'ların sonlarına ve 1950'li yıllara ait pulları bol miktarda alarak stoklamışlardır. Günümüzde aradan 60 yıldan fazla geçmesine karşılık bu döneme ait pulları rahatlıkla bulmak ve ucuz fiyatlardan almak imkânı vardır. Buna karşılık koleksiyoncular bazı hatıra blokları, resmi pullar ve erörler için zor bulunmaları nedeni daha yüksek fiyatlar ödemektedirler. Zamkı diğerlerine oranla daha hassas olan pullar saklanmaları sırasında bozulabildiği için, bunlarında koleksiyonluk temiz durumda olanların fiyatları daha yüksektir.

Pul koleksiyonculuğunun geleceği

Günümüzde telekomünikasyon imkânlarının gelişmesi ve elektronik ortam kullanımının yaygınlaşması ile pul koleksiyonculuğunun artık sona ermekte olduğu ve benzeri kötümser yorumlar yapanlar artmaktadır. Buna karşılık 20. yüzyıl başlarında telgraf, kısa bir dönem sonra telefonun geliştirilmesi ile benzeri yorumlar yapanlar olduğu düşünüldüğünde bu kötümser yorumların doğru olup olmadığı ancak zaman ile anlaşılabilecektir. Günümüzde klasik döneme ait olan pulların değeri sürekli arttığı için basit bir uğraşı alanı olarak değil bir yatırım alanı olarak görülmekte ve nadir olan pullar ile zarflar sürekli yeni rekorlar kırmaktadırlar. Pul koleksiyonculuğunun geleceği konusunda iyimser olanlar bu kırılan rekorların kendilerini doğruladığını iddia etmekte ve pul koleksiyonlarının değerlerinin gittikçe artacağını savunmaktadırlar.

Pul nasıl toplanır?

Pul koleksiyonculuğu geçmişte damgalı pulların biriktirilmesi ile başlamıştır. Koleksiyoncuların ellerine geçen zarfları biriktirip pullarını usulüne uygun olarak çıkararak toplaması, fazlalarını aralarında değiş tokuş etmeleri şeklinde uygulanan geçmişteki yöntemler günümüzde geçerliliğini yitirmiştir. Bunun kuşkusuz en önemli nedeni posta gönderilerinde artık pul yerine çoğunlukla ücret ödeme makinesi kullanılmasıdır. Bir ücret ödemeden ele geçen damgalı pulların toplanabilmesi, bunların ayrılarak incelenmesi ve pul kataloglarında aranarak sıraya dizilmesi şeklindeki klasik diyebileceğimiz yöntemlerin geçerliliği son derece azalmıştır.

Pul koleksiyonu yapanların bugün tercih etmesi gereken bilinçli ve sistemli bir koleksiyon ortaya çıkarmak olmalıdır. Türk pulları koleksiyonu yapanların yeni çıkan pulları sistemli ve eksiksiz olarak edinmesi gerekmektedir, eksiksizden anlaşılması gereken ise anma pullarının, posta pullarının, özel blokların ve resmi pulların ayrım yapmadan toplanması gerektiğidir. Bu şekilde sistemli olarak alınan pullar ile koleksiyon ileri götürülürken geçmiş seneleri de imkânlar ölçüsünde yıllık takım halinde alarak koleksiyonunun geriye götürülmesi de önerilir. Bir diğer seçenek ise "konulu pul koleksiyonu" yapmaktır, seçilecek konu bilgi sahibi olunan bir konu olabileceği gibi ilgi duyulan ve bilgi edinilmek istenen bir konu da olabilir, bir konuyu pullar aracılığı ile bir hikâye olarak anlatmak da seçilebilir.

Pul edinmenin en ucuz yöntemi PTT filateli abonesi olmaktır. Hangi pulun değerinin artacağını önceden belirlemek zor olduğu için PTT tarafından çıkarılan bütün pulların ayrımsız olarak alınması doğru olacaktır. Koleksiyon ileri doğru götürülürken pul katalogları yardımı ile geçmişte çıkarılan pullar incelenerek olanaklar çerçevesinde geriye götürülmesi önerilmektedir. Pullar internette bulunan alış-veriş sitelerindeki güvenilir satıcılardan alınabileceği gibi pul dükkânlarından da alınabilir. Fiyatları yüksek pullar için ise senede birkaç defa açık arttırma (müzayede) yapan kuruluşların satışlarından veya güvenilir pul tüccarlarından pulların görülerek alınması en doğrusudur. Koleksiyonların geliştirilmesinde en önemli şey bilgi olduğundan bilgi sahibi olana kadar beklenmeli ve imkânların zorlanmamasına dikkat edilmelidir.

Pulların satılması

Pul koleksiyonculuğu kültürel bir uğraşı olarak görülmeli ve yapılan koleksiyondan parasal kazançlar elde etmek asıl amaç olmamalıdır; asıl amaç zamanın hoşa giden bir uğraşı ile değerlendirilmesidir ve koleksiyon yapmanın kişinin bilgisine ve kültürüne yapacağı katkıların göz önüne alınması gerekir. Bütün bunlara karşın doğal olarak yıllarca emek verilen bir koleksiyona harcanan paraların bir karşılığı olmalıdır.

Pul koleksiyonunun maddi değerini aşağı yukarı belirlemek için ilk yapılması gereken bir pul kataloğu edinilerek, koleksiyonun maddi değerinin katalog fiyatları kullanılarak hesaplanmasıdır. Bu şekilde hesaplanan fiyat esas olarak bir referanstır. Koleksiyonda katalog fiyatı yüksek pullar yok ise yapılabilecek şey koleksiyonu birkaç pul tüccarına gösterip fiyat alarak değerlendirmek olacaktır. Şu unutulmamalıdır ki sistemli ve eksiksiz bir koleksiyon benzerlerine göre daha kolay değerini bulacaktır, ancak sistemsiz yapılan koleksiyonları belki değerlendirmek bile mümkün olmayacaktır. Eğer koleksiyonda katalog değeri yüksek pullar var ise bunların açık arttırmalarda değerlendirilmesi düşünülmelidir.

Pullar içinde diğer pek çok mal veya ürün gibi fiyatlarının yükseldiği ve indiği dönemler vardır, pullarını elden çıkarmak isteyenlerin bu dönemleri göz önüne alması da ayrıca önemlidir. Eğer pulların fiyatlarının düşük olduğu bir dönemde koleksiyon elden çıkartılmak istenirse koleksiyonun maddi karşılığı alınamayabilir, koleksiyonun fazla bir maddi harcama yapmadan ileri götürülebileceği ve ileride daha yüksek bir fiyat ile satılabileceği unutulmamalıdır.

Kullanılan araçlar ve yöntemler

Pul toplamak için herhangi bir araca gerek duyulmamaktadır. Ancak koleksiyoncuların çoğu, pullarını daha iyi sergilemek, korumak ve inceleyebilmek için önemli harcamalar yapmaktan kaçınmazlar.

Pulları muhafaza etmenin en kolay ve en ucuz yolu bunların şeffaf selofan zarflarda toplanması, zarfların da nem, güneş ve sıcaktan uzak bir kutuya konulması şeklinde yapılabilir. Ancak bu yöntemin uygulanması pulların sergilenmesi veya başka şekillerde kullanılmasında pek işe yaramamaktadır.

Pulların albümlere yerleştirilmesi durumunda ise koleksiyonlar çok daha kolay gözden geçirilebilmekte ve sergilenebilmektedirler. Pullar koleksiyoncunun tercihine bağlı olarak, ülkeler, konular ve hatta sonuçta göze hoş gelmek kaydıyla, ebatlarına göre bile sergilenebilmektedirler.

Konulu pul koleksiyonculuğu

Konulu veya tematik pul koleksiyonculuğu belirli bir konu veya fikir ile ilgili olan Posta pullarını toplayarak koleksiyon yapılmasına verilen addır. Konular pullarda kuşlardan, meşhur doktorlara veya belirli bir coğrafi bölgenin tarihi gibi hemen hemen her şeyi kapsayabilir.

İlk pullarda hükümdarların resimlerini veya armalarını görüyoruz, ancak yeni pul çeşitleri ve değişiklik istekleri nedeni ile posta idareleri ülkelerinin tarihi, kültürel ve doğası ile bağlantılı konularda pul tasarımları geliştirilmiştir. 1845 yılında çıkan St.Louis geçici pullarında ayılar görülmüştür, erken dönem Kanada pullarından başlayarak kunduzlar da pullarda yer almıştır. Aradan 150 yıldan fazla geçti, bugün pullarda konulu pul koleksiyonu yapanların seçim yapabileceği 100 000 farklı tasarım söz konusudur.

Geleneksel olarak konulu pul koleksiyoncularının tercihlerinden olan "gemiler" ve "kuşlar" gibi konularda o kadar fazla çeşit bulunuyor ki artık bunları tamamlamak neredeyse imkânsız duruma gelmiştir. Bu nedenle konulu pul koleksiyoncuları daha da uzmanlaşarak sadece yelkenli gemiler veya uçmayan kuşlar gibi konulara yönelmektedir.

Pek çok pul cinsinin kolay bulunur ve ucuz olması nedeni ile koleksiyoncunun yapması gereken, konu ile ilgili ince ayrıntıları ve bağlantıları öğrenip katalogları taraması ve konusundaki pulları toplamaya başlamasıdır. Amerikan Tematik Derneği ve diğerleri geniş konu listeleri yayınlamaktadır.

Konulu koleksiyonlar yarışma ve sergilerde kabul edilen bir kategoridir.


Filateli ve Pul Koleksiyonculuğu Nedir?

Filateli Nedir?

Filateli veya pulculuk, posta pullarını konu edinen uğraş alanına verilen isimdir. Posta pulları ile ilgili ilk gün zarfı, özel gün damgası, antiye, posta tarihi ve benzeri maddeler ile de ilgilenir. Filateli, pul toplamaktan çok daha geniş bir alanı kapsar ve sadece pul ile ilgili çalışmalarla sınırlı olmak zorunda değildir. Bu işle uğraşan kişilere de “Filatelist” denilmektedir.

Bu isim 1865 yılında Fransız koleksiyoncu Herpin tarafından bulunmuş ve bütün dünyada benimsenerek o zamandan bu zamana kullanılmıştır. Filateli kelimesi eski Yunanca kökenli “philos” ve “atelia” kelimelerinden türemiştir.
Pul Nedir?

Pul, mektup, posta kartı, gazete, küçük paket ve benzeri posta gönderlerinde ücretin alındığını gösteren, önyüzünde ait olduğu egemen ülkenin siyasi, kültürel, tarihi olaylarını, güzel sanatlarını, coğrafyasını, faunasını ve saire yansıtan çeşitli resim, grafik, motifli şekiller basılmış, arka yüzüne özel bir zamk sürülmüş kare, dikdörtgen, üçgen, altıgen, yuvarlak, simetrik ve asimetrik veya benzeri şekillerde hazırlanmış, çeşitli büyüklüklerde olabilen, değerli bir kağıttır. Pulun üzerinde ait olduğu ülkenin ismi ve o ülkenin para birimine göre değeri yazılıdır.
Filatelide Kullanılan Terimler

Posta pulları (Sürekli Pullar)

Posta gönderilerinin ücretlerinin ödenmesinde kullanılmak üzere bu isim altında ve çok sayıda ve çoğunlukla iki renkli olarak bastırılan pullardır. Bu posta pullarda başta Atatürk olmak üzere, Türk Meşhurları, Anadolu bitkileri, kır çiçekleri ve benzeri konulara yer verilmektedir. Postada devamlı geçerli olduklarından “sürekli posta pulları” olarak ta isimlendirilmektedirler.

Resmi posta pulları

5584 sayılı Posta Kanunu’nun 21.maddesi gereğince genel bütçeye giren devlet daireleriyle katma ve özel bütçeli dairelerin, belediyelerin ve bunlara bağlı idare ve kurumların postaya verdikleri her türlü posta gönderilerinin ücretlerinin ödenmesinde kullanılmak üzere bastırılan pullardır.

Hatıra pulları (Anma pulları)

Başta tarihi, sosyal ve kültürel varlıklarımız olmak üzere, yurtiçi ve yurtdışında meydana gelen önemli olayların, ülke ve insanlık tarihine hizmet etmiş meşhur kişilerin doğum ve ölüm yıldönümleri, turizm değerlerimiz, nadir bulunan (endemik) bitki ve hayvanlar ve benzeri konular anmak için çıkartılan pullardır. PTT Genel Müdürlüğü her yıl en fazla 13 ayrı konuda anma pulu çıkartmakta olup, bunların tirajı genel olarak 600.000 adettir.

Artı değerli hatıra pulları

9.6.1958 gün ve 7127 sayılı yasa gereği Sosyal Yardım Kurumlarının verdikleri hizmetlere maddi katkıda bulunmak için PTT Genel Müdürlüğü tarafından yılda iki kez artı değerli hatıra pulu çıkartmaktadır. Bu pulların üzerinde yer alan artı değerler posta ücretlerinin ödenmesinde geçerli değildir. Bu yolla toplanan tutarın %75’i Kızılay’a, %25’i ise Çocuk Esirgeme Kurumuna yıl sonunda ödenmektedir. Artı değerli pullar ile anma bloklarının tirajı 300.000’dir.

Uçak pulu

Posta ücret tarifesinde uçakla gönderilecek posta maddeleri için öngörülen ücretlerde bastırılan ve üzerlerinde havacılıkla ilgili resimler bulunan pullardır.

Otomat pulu (ATM)

Özel makinelerde ihtiyaca uygun değerde üretilen posta pullarıdır. Bugün bir çok ülkede kullanılmaktadır. Ülkemizde ise 1987 ve 1988 yıllarında kullanılmıştır.

Tematik pul

Hayvan, bitki, spor, meşhur adamlar, tablolar, taşıtlar gibi belli konuların resimlerini taşıyan pullardır.

Takse pulu

Postaya verildiği sırada ücreti hiç ödenmemiş veya eksik ödenmiş posta gönderilerinin alıcılarından veya gerektiğinde göndericilerinden alınan ücretler için kullanılan pullardır.

Tet-Beş

Birbirine ters olarak basılmış iki pula denir. Bunlar baş başa ters, yan yana ters ve ayak ayağa ters basılmış olabilir.

Föyye

Üzerinde dantelli veya dantelsiz bir veya birkaç pul basılmış olan ve kenarlarında çoğu zaman yazılar taşıyan küçük pul tabakasıdır.

Sürşarj

Daha önceden tedavüle çıkartılmış olan pulları tekrar kullanmak gayesi ile üzerlerindeki değerlerini değiştirerek veya değiştirmeksizin başka bir olayı anmak veya pulun çıkarılış amacını değiştirmek için yeni yazılar, rakamlar veya motifler basılması işlemidir.

Varyete

Bir pulun Posta İşletmesinin kontrolü altında ve çok sayıda değişik şekillerde basılmasıdır. Varyete hatalı baskı (erör) değildir.

Santre

Bir pulun resmini çevreleyen çerçevenin (formanın) pul kağıdının tam ortasına basılmış olması halidir. Bu pulda resim, dantelli kenarlardan eşit uzaklıktadır.

Portföy

Bir hatıra pulu için bastırılan ve içinde söz konusu anma pulu, bununla ilgili ilk gün zarfı , kart veya öteki yayınlar bulunan filatelik dosyadır.

Seri

Aynı isim altında çıkarılan aynı veya değişik değerdeki birden fazla pulların tamamına denir.

4’lü Blok

Birbirinden ayrılmamış, üst üste ve yan yana 4 puldan meydana gelen pul grubudur.

Lejand

Pul üzerindeki yazılara verilen isimdir.

Şarniyer

Pulların albüme tutturulmasına yarayan küçük zamklı şeffaf kağıt parçasına verilen isimdir.

Normal ihtiyaç posta mektubu

Kişisel veya ticari ihtiyaç neticesinde, postada geçerli mektup gönderme şartları uygun, gerekli posta ücretine uygun değerde pul yapıştırılmış ve postadan geçmiş mektuplardır.

Taahhütlü posta mektubu

Postaya verildiğinde, şube tarafından kayıt altına alınarak, alındığına dair göndericisine damgalı makbuz verilen bir gönderi türüdür.

Filatelik zarf

İlk gün ve özel gün damgasını taşıyan, komple özel zarflardır. Tedavüle çıkan hatıra pullarını tam seri olarak yapıştırarak postadan geçirilen mektuplar da filatelik zarf mahiyetindedir.

İlk gün zarfı

Üzerlerinde bir anma veya sürekli pul serisi yapıştırılıp konuya ait ilk gün damgası ile damgalanmış, yazı ve motifler taşıyan özel zarflardır.

Özel gün zarfı

Üzerlerine yapıştırılan pula özel bir filatelik damga basılan, damga konusu ile ilgili yazı ve motifler taşıyan özel zarflardır.

Marj

Pul tabakalarının ve anma bloklarının kenarlarında ve pulların çerçeveleri dışında kalan baskısız kısımlardır.

Antiye

Üzerinde alınacak ücreti gösterir pul baskısı bulunan resimli veya resimsiz posta kartlarına verilen isimdir.

Perforaj

Tabakalardaki ve anma bloklarındaki pulların birbirinden kolayca ayrılabilmeleri için aralarına özel zımba makinesiyle yapılan delik açma işlemine denir.

Değer

Pulun üzerlerinde rakam ve/veya yazı ile gösterilen postadaki satış fiyatına verilen isimdir. Herhangi bir serideki pulu belirlemek için de kullanılır.Örneğin serinin 60 kuruşluk pulu gibi.

Dantel

Perforaj işlemi sonunda pulların kenarlarında oluşan doğrusal hat şeklindeki delik dizisine dantel denir. Lineer, kutu ve blok dantel türleri vardır. Lineer dantelde pul köşelerindeki dantel delikleri simetrik değildir

Emisyon

Bir değerli kağıdın veya pulun belirtildiği gün kullanıma çıkarılmasına denir.

Erör

Değerli kağıtların basımı veya zımbalanması sırasında oluşan hataya denir. Değişik erör türleri vardır. Örneğin, baskı kalıbındaki hatadan dolayı meydana gelen klişe erörü, baskı işlemi sırasında herhangi bir rengin basılmasının unutulması sonucunda oluşan renk erörü, perforaj işleminde unutulan zımbalama sonucu oluşan kısmen ve/veya tamamen dantelsiz erörü gibi.

Ese

Baskı işleminin belirli durumunu ve sonucunu gösterme için hazırlanan baskı örneklerine verilen isimdir. Eselerin sadece PTT arşivlerinde bulunmaları gerekir.

Forma

Pul üzerindeki resimli kısmın, kenar açıklıkları hariç, boyutuna verilen isimdir. Örneğin 25×40 mm gibi.

Tiraj

Pul ve/veya değerli kağıtların baskı adedine denir.

Filigran

Pulların basımındaki sahteciliği önlemek için bazı pulların kağıdında bulunan ve kuvvetli ışığa veya siyah zemin üzerine tutulduğunda fark edilebilen şekil, yazı veya motif gibi işaretlere denir. Zor görülen filigranı tespit edebilmek için pul ön yüzü alta gelecek şekilde siyah zeminli bir küçük küvet içine yatırılarak, üzerine kimyasal olarak temiz bir damla benzin damlatılarak filigran belirgin hale getirilir.

Maksimum kart

Posta pulundaki resmin aynısının büyütülmüş olarak basılmış olduğu resimli karttır. Bu kartın resimli yüzüne yapıştırılmış olan pula tatbik edilmiş olan damganın gerek pul ve gerekse kartla yakın bağlantısı olmalıdır. Örneğin, kart ve pul resimleri aynı olmasına rağmen konu ile alakası olmayan veya olay yeriyle alakası bulunmayan bir yerin damgasını içeren kart, maksimum kart olarak kabul edilmemektedir.

Posta Kartı

Üzerinde ‘posta kartı’ ibaresi taşıyan,alınacak ücreti gösterir pul baskısı bulunan, resimli veya resimsiz kartlardır.

Poşet

İçinde monte edilmiş bantlar olan ve posta pulu konulabilir plastik muhafaza.

Flam

Ücret ödeme makinalarında tarih sangasının yanına basılan 3,3 x 4,4 cm. boyutunda, dörtgen şeklinde olup, içinde reklam, slogan vb. bulunan damga izidir.
Damgalar

Pulların postada kullanıldıklarını belli etmek için damgalama işlemi yapılmaktadır. Damgalanan pul iptal edilmiş olduğundan tekrar kullanılamaz. Bunu sağlamak için çeşitli tipte posta damgaları kullanılmaktadır.

Günlük normal damga

Her Posta şubesinin kendisine ait her gün tarihi değiştirilen bir posta damgası vardır. Bu damgada posta şubesinin ismi, uygulamada varsa posta kodu, yine uygulamada varsa zaman bildirimi ve Posta İşletme numarası vardır. Bu damgalar geriye veya ileriye dönük olarak kullanılamaz.

İlk gün damgası

Posta veya hatıra pullarının tedavüle çıkarıldıkları gün, pulların konusuyla ilgili olarak hazırlanmış, sadece o gün kullanılan ve yalnız ait oldukları pulların iptalinde kullanılan, tarihli posta damgalarıdır. Genelde konuya ait yazı ve motiflerle süslüdür.

Özel gün damgası

Anısına pul çıkartılmamış önemli gün ve olaylar için belirli günlerde kullanılan, ilgili bulunduğu olaya ait yazı ve motifler bulunan tarihli posta damgalarına denir.

İlk uçuş damgası

Belirli bir hat üzerinde yapılan uçuş esnasında taşınan uçak postasının iptalinde kullanılan, üzerinde ilgili uçuş rotası belirten yazı ve motifli, tarihli özel posta damgalarıdır. Uçuşun gerçekleştiğinin kanıtı olarak ilk uçuş mektup zarflarında, varış yerinin posta damgasının bulunması aranmaktadır.

Yukarıda belirtilen damga çeşitlerinin daha iyi anlaşılabilmeleri için, aşağıda bazı damga örnekleri verilmiştir.

Bilindiği gibi damga, puldan çok daha eski bir filatelik geçmişe sahiptir. Pulun olmadığı dönemlerde, gönderilerin hangi posta merkezinden verildiklerini belirmek için kullanılmış Prefilatelik posta damgaları bugün koleksiyoncular tarafından aranan nadir damgalardan birisidir. Bir çok çeşitleri ve kullanım amaçları bulunan bu posta damgalarını inceleyen özel damga katalogları mevcuttur.

Keza bugün piyasada tedavüle çıkmış pullar için yapılmış bir çok tanınmış kataloglar mevcuttur. Eski pulların alım ve satım işleri ile takas işlemlerinde bu kataloglar baz alınmaktadır





Signing of RasitTunca
[Image: attachment.php?aid=107929]
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
Smileys-2
Reply


Forum Jump:


Users browsing this thread: 1 Guest(s)