Thread Rating:
  • 0 Vote(s) - 0 Average
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Mikroskop ve mikroskopi nedir? Mikroskop çeşitleri ve kullanım alanları nelerdir?
#1
Oku-1 


Mikroskop ve mikroskopi nedir? Mikroskop çeşitleri ve kullanım alanları nelerdir?

Mikrosopi nedir?

Mikroskopi, mikroskop kullanarak çıpla gözle görünemeyen objelerin incelenmesi ya da normal objelerin incelenmesini ele alan bir teknik alandır. Mikroskopinin en çok bilinen üç branşı optik mikroskop, elektron mikroskopisi ve taramalı sondalı mikroskopidir.

Optik mikroskopi ve elekton mikroskopisi, elektromanyetik radyasyonun ya da elektron ışınlarının kırılması, dağılması ya da yansımasını kullanır ve bir görüntü oluşturur. Alınan örneğin geniş çaplı irradiyasyonu sürdürülerek ya da örneğin üzerinden bir ışının taranması ile süreç gerçekleşir.

Taramalı sondalı mikroskopide taramalı sondanın incelenen nesnenin yüzeyi ile girdiği temas da işin içine girer. Mikroskopi yönteminin kullanılması biyolojide yeni bir çağ açmıştır ve histoloji gibi birçok önemli bilim alanının doğmasını sağlamıştır.

Mikroskoplar ise küçük objeleri büyütmeye yarayan aletlerdir. Mikroskoplar çeşitli boylarda ve şekillerde olabilirler ve birçok görüntüleme yöntemi (ışık, elektron, iyon, x-ray, mekanik sonda vb.) ve sinyal kullanarak bir görüntü oluşturabilirler. Bir mikroskop elle tutulan bir büyüteç kadar basit bir alet olabildiği gibi milyonlarca dolar değerinde, kompleks bir araştırma aleti de olabilir.

Mikroskopi kelimesinin sözlük anlamı

1. Mikroskopla inceleme.

Mikroskop çeşitleri ve kullanım alanları

1) Basit mikroskop

Basit mikroskobun ilk mikroskop çeşidi olduğu düşünülür. Bu mikroskop 17. yüzyılda Antony van Leeuwenhoek tarafından icat edilmiştir, Leeuwenhoek ince kenarlı (yakınsak) bir merceği bir tutacak ile numunenin üzerine tutunca basit mikroskobun doğumuna zemin hazırlamıştır.

Bu mikroskop görüntüyü 200-300 kez büyütebilir ve esasen bir büyüteçtir diyebiliriz. Bu mikroskop basit bir mikroskop olsa bile Antony van Leeuwenhoek’e birçok biyolojik numune hakkında çok önemli bilgiler sağlamıştır, özellikle de kırmızı kan hücrelerinin şekilleri arasındaki farklılıkları bu mikroskop sayesinde saptamıştır.

Bugün basit mikroskoplar eskisi kadar sık kullanılmamıştır zira ikinci bir mercek eklenerek bileşik mikroskoplar icat edilince basit mikroskobun yerine geçmiştir ve daha iyi görüntü vermiştir.

2) Bileşik mikroskop

İki mercek kullanarak bileşik mikroskop oluşturulmuştur ve basit mikroskopa göre çok daha iyi büyütme özelliğine sahiptir. Eklenen ikinci mercek sayesinde görüntü ilkine oranla çok daha fazla büyütülebilir.

Bileşik mikroskoplar ışıklı alan mikroskoplarıdır, bu da demektir ki incelenen numuneye alttan ışık verilir. Bu mikroskoplar iki gözlü ya da tek gözlü olabilir. Bileşik mikroskop görüntüyü 1000 sefere kadar yakınlaştırabilir. Bu mikroskoplar gayet ucuzdur ancak oldukça kullanışlıdır, okullar ve araştırma laboratuvarlarında kullanılabilirler.

3) Stereo mikroskop

Stereo mikroskop görüntüyü 300 sefere kadar yakınlaştırabilir. Bu mikroskop tek gözlüdür ve opak objeler ile bileşik mikroskop ile incelenemeyecek kadar büyük objeleri incelemek için kullanılır zira slayt hazırlığı gerektirmez.

Büyütme oranı düşük olsa da oldukça kullanışlı bir mikroskoptur. Numunenin yüzeyi hakkında oldukça yakın ve üç boyutlu bir görüntü verir ve kullanan kişinin numuneyi görüntüleme esnasında hareket ettirebilmesine de imkan tanır.

Stereo mikroskoplar biyolojik ve tıbbi bilim uygulamalarında kullanıldığı gibi elektronik endüstrisinde de kullanılır, örneğin saat yapan ve devre kartı üreten endüstrilerde bu mikroskoplar sıklıkla kullanılır.

4) Eşodaklı tarama lazer mikroskobu

Bileşik mikroskop ve stereo mikroskopun aksine eşodaklı mikroskop numuneyi taramak için düz ışık değil de lazer ışığı kullanır ve boyanmış numuneyi tarar. Bu numuneler slaytlar üzerinde hazırlanır ve yerleştirilir, daha sonra iki renkli aynaların yardımı ile mikroskop, numunenin büyütülmüş görüntüsünü üretip bilgisayar ekranı üzerinde oluşturur.

Bu mikroskobu kullanarak üç boyutlu görüntüler elde etmek de mümkündür, bunun için birkaç tarama yapmak gerekir. Bileşik mikroskopta olduğu gibi eşodaklı mikroskopta da görüntü oldukça yüksek oranda büyütülür ancak bileşik mikroskoba oranla daha kaliteli bir görüntü elde edilir. Hücre biyolojisi ve tıbbi araştırmalarda bu mikroskoplar sık kullanılır.

5) Taramalı elektron mikroskobu

Taramalı elektron mikroskopları görüntü oluşturmak için ışık yerine elektronları kullanır. Numuneler vakumlama ya da yarı vakumlama durumunda taranır, böylece öncelikle dehidrasyona uğrayarak spesifik olarak hazırlanabilirler ve altın gibi yardımcı bir materyal ile ince bir tabaka şeklinde kaplanabilirler.

Numune hazırlandıktan ve yerleştirildikten sonra taramalı elektron mikroskobu numunenin üç boyutlu, siyah beyaz bir görüntüsünü bilgisayar ekranına verir. Büyütme oranı üzerine bolca kontrol imkanı tanıdığı için fiziksel, tıbbi ve biyolojik bilimlerde kullanılırlar. Kemiklerden böceklere kadar pek çok numuneyi bu mikroskop ile inceleyebilmek mümkündür.

6) Geçirimli elektron mikroskobu

Taramalı elektron mikroskobu gibi, geçirimli (transmisyon) elektron mikroskobu da görüntüyü büyütmek için elektronları kullanır ve numuneler vakum ile taranarak hazırlanırlar.
Ancak taramalı elektron mikroskobundan farklı olarak geçirimli elektron mikroskobu numunenin iki boyutlu bir görüntüsünü elde etmek için slayt hazırlama yöntemini kullanır. Böylece belli bir dereceye kadar transparan olan objeleri de görüntülemek mümkün olmuş olur.

Geçirimli elektron mikroskobu hem büyütme hem de alınan sonuç itibariyle oldukça verimli bir mikroskoptur. Fiziksel ve biyolojik bilimlerde, metalürjide, nanoteknolojide ve adli analizlerde sıklıkla kullanılan bir mikroskop türüdür.

Mikroskopi kelimesinin İngilizcesi

1. microscopy






Signing of RasitTunca
[Image: attachment.php?aid=107929]
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
Smileys-2
Reply


Forum Jump:


Users browsing this thread: 1 Guest(s)