Şükran Günü (İngilizce: Thanksgiving Day veya sadece Thanksgiving)
Şükran Günü (İngilizce: Thanksgiving Day veya sadece Thanksgiving), ABD ve Kanada'da hasada ve geçmiş yılın tüm nimetlerine şükretmek için kutlanan bir ulusal bayramdır.[1] İki ülke arasındaki enlem farkının getirdiği farklı hasat takvimi nedeniyle, Şükran Günü, Kanada'da Ekim ayının ikinci pazartesi günü, ABD'de ise Kasım ayının dördüncü perşembesinde kutlanır.
Bayramın kökeni, Plymouth'taki ilk İngiliz kolonicilerin (Pilgrimler), Wampanoag(en) Kızılderilileri ile ortak düzenlediklerine inanılan bir hasat yemeği olsa da, günümüzde, Kızılderili unsurlardan ayrışarak, yalnız aile ve Tanrı'ya adanan bir hal almıştır.[kaynak belirtilmeli] Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kutlamalar, mitoloji ve sembolizm açısından zengindir. Hindi, bu günün geleneksel yemeğidir.
Mutfak
Şükran Günü'nde farklı yemekler pişirilmekde ve tüketilmekdedir. En popüler Şükran günü giyecek ve içeceklerine hindi fritözü, tofindi, gravy, alkolsüz elma şarabı, orman fındığı, kızılcık sosu, patates püresi, yam, mısır, menudo, yeşil fasulye güveci, elmalı turta, balkabağı turtası, tatlı patatesli turta ve diğerleri dahildir.
Tarihçe
Bayramın, çeşitli kökenleri vardır. Bir rivayete göre, günümüzde Yeni İngiltere coğrafi bölgesi olarak bilinen ABD'nin en kuzeydoğu köşeninin o dönemdeki yerlisi Wampanoag(en) kabilesi, 1621'de Plymouth'da Amerika kıtasına ilk ayak basan İngiliz yerleşimcilerin (Pilgrimler), bölge coğrafyasına henüz alışamadıklarını gözlemlemiş ve toprağı Avrupa'dan alışkın oldukları mahsullere boyverecek şekilde verimli kılamamaları nedeniyle açlıkla mücadele ettiklerini görmüştür. Kabile, yeni yerleşimcilerin durumuna acımış ve yardımseverlik ve misafirperverlikle kendi av ve mahsullerini paylaşmıştır. İki toplumun barışçıl bir şekilde bir araya gelmesinden ortaya çıkan bu kutlama, gelecekteki Şükran Günü kutlamalarına ilham ve model olmuştur.
Farklı bir rivayete göre bu bayram, Pilgrimlerin Kasım 1621'de topluca kümes hayvanı avlanmaya gitmesi ve büyük bir talihle 50 kişilik gruplarına bir hafta yetecek kadar çok hayvan yakalamasıyla başlamıştır. Hikâyede bu hayvanların hindi olduğu öne sürülse de, gerçekte, avlanması daha kolay olan kaz ve ördek olması ihtimali daha yüksektir. Her durumda, bu bereketli olayı takiben yaklaşık 90 kişilik bir Wampanoag yerli grubu, o dönem henüz birkaç binadan oluşan Plymouth kampına gelmiştir. İngiliz yerleşimciler önce bu beklenmedik ziyaretten tedirgin olsalar da, gruplar kısa sürede kaynaşmış ve Kızılderililerin yanlarında hediye olarak getirdikleri geyik etiyle beraber, birkaç gün süren ortak bir şölen düzenlenmiştir.[1] Açık alanda düzensiz bir şekilde gerçekleşen bu şölende, geyik ve kümes hayvanlarının yanı sıra, muhtemelen deniz ürünleri, sebze ve bira tüketilmiştir. Dil engeli nedeniyle çat-pat anlaşabilen gruplar, aralarında oyunlar ve yarışmalar düzenlemiş, silahlar patlatmışlardır. Verimli bir hasat ve ortak nimetler kutlaması olarak ortaya çıkan bu şölen, Şükran Günü olarak gelenekselleşmiştir.
Bu olay, aynı zamanda iki taraf arasında Kral Philip Savaşı'na(en:King Philip's War) kadar sürecek bir barışın temellerini atmıştır. 1675-1678 yılları arasında gerçekleşen ve Casco Koyu Atlaşması ile son bulan bu savaşta, yüzlerce kolonici ve binlerce Kızılderili hayatını kaybetmiştir.[1]
Plymouth'a yerleşen ilk kolonicilerin üçte birinden fazlası İngiltere'deki Prutan Kilisesi'nin radikal bir koluna mensuplardı. Anavatanlarındaki dinî baskı ve zulümlerden kaçarak önce Hollanda'ya, sonra da Amerika'ya gelmişlerdi. Seyahatlerinin dinî boyutu nedeniyle bu ilk yerleşimcilere sonradan (1800'lerde) Pilgrim (hacı) veya Pilgrim Fathers (Hacı Atalar) denmeye başlandı. Plymouth'un ilk Valisi William Bradford'a(en) ait bir belgede Hollanda'dan gelen yerleşimcilerden "Aziz" diye bahsedilir.[2]
1863’de Başkan Abraham Lincoln Şükran Günü’nün ulusal bayram olmasını önerir, ancak bu öneri, 1941’de Kongre’de karara bağlanır ve her yılın Kasım ayının son perşembesi Şükran Günü olarak ulusal bayram ilan edilir.
Şükran Günü, Kızılderililer arasında ise Yas Günü olarak kutlanmaktadır.[3]
Zerdüştlükte
Şükran günü geleneği dünyanın en eski tek tanrılı dinlerinden biri kabul edilen Zerdüştlükte de kendisine yer bulmaktadır. Jashan adı altında bilinen bu gün takvimde özel olarak belirlenmemiştir. Yakın zamanda meydana gelen olaylar üzerine de gerçekleştirilebilen küçük festival özelliği taşırlar. Bazı Jashanlarda mobedlerin (Zerdüşt rahipler) katılımı gereklidir.[4]
Kaynak ve Dipnotlar
Wikipedia
Şükran Günü (İngilizce: Thanksgiving Day veya sadece Thanksgiving), ABD ve Kanada'da hasada ve geçmiş yılın tüm nimetlerine şükretmek için kutlanan bir ulusal bayramdır.[1] İki ülke arasındaki enlem farkının getirdiği farklı hasat takvimi nedeniyle, Şükran Günü, Kanada'da Ekim ayının ikinci pazartesi günü, ABD'de ise Kasım ayının dördüncü perşembesinde kutlanır.
Bayramın kökeni, Plymouth'taki ilk İngiliz kolonicilerin (Pilgrimler), Wampanoag(en) Kızılderilileri ile ortak düzenlediklerine inanılan bir hasat yemeği olsa da, günümüzde, Kızılderili unsurlardan ayrışarak, yalnız aile ve Tanrı'ya adanan bir hal almıştır.[kaynak belirtilmeli] Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kutlamalar, mitoloji ve sembolizm açısından zengindir. Hindi, bu günün geleneksel yemeğidir.
Mutfak
Şükran Günü'nde farklı yemekler pişirilmekde ve tüketilmekdedir. En popüler Şükran günü giyecek ve içeceklerine hindi fritözü, tofindi, gravy, alkolsüz elma şarabı, orman fındığı, kızılcık sosu, patates püresi, yam, mısır, menudo, yeşil fasulye güveci, elmalı turta, balkabağı turtası, tatlı patatesli turta ve diğerleri dahildir.
Tarihçe
Bayramın, çeşitli kökenleri vardır. Bir rivayete göre, günümüzde Yeni İngiltere coğrafi bölgesi olarak bilinen ABD'nin en kuzeydoğu köşeninin o dönemdeki yerlisi Wampanoag(en) kabilesi, 1621'de Plymouth'da Amerika kıtasına ilk ayak basan İngiliz yerleşimcilerin (Pilgrimler), bölge coğrafyasına henüz alışamadıklarını gözlemlemiş ve toprağı Avrupa'dan alışkın oldukları mahsullere boyverecek şekilde verimli kılamamaları nedeniyle açlıkla mücadele ettiklerini görmüştür. Kabile, yeni yerleşimcilerin durumuna acımış ve yardımseverlik ve misafirperverlikle kendi av ve mahsullerini paylaşmıştır. İki toplumun barışçıl bir şekilde bir araya gelmesinden ortaya çıkan bu kutlama, gelecekteki Şükran Günü kutlamalarına ilham ve model olmuştur.
Farklı bir rivayete göre bu bayram, Pilgrimlerin Kasım 1621'de topluca kümes hayvanı avlanmaya gitmesi ve büyük bir talihle 50 kişilik gruplarına bir hafta yetecek kadar çok hayvan yakalamasıyla başlamıştır. Hikâyede bu hayvanların hindi olduğu öne sürülse de, gerçekte, avlanması daha kolay olan kaz ve ördek olması ihtimali daha yüksektir. Her durumda, bu bereketli olayı takiben yaklaşık 90 kişilik bir Wampanoag yerli grubu, o dönem henüz birkaç binadan oluşan Plymouth kampına gelmiştir. İngiliz yerleşimciler önce bu beklenmedik ziyaretten tedirgin olsalar da, gruplar kısa sürede kaynaşmış ve Kızılderililerin yanlarında hediye olarak getirdikleri geyik etiyle beraber, birkaç gün süren ortak bir şölen düzenlenmiştir.[1] Açık alanda düzensiz bir şekilde gerçekleşen bu şölende, geyik ve kümes hayvanlarının yanı sıra, muhtemelen deniz ürünleri, sebze ve bira tüketilmiştir. Dil engeli nedeniyle çat-pat anlaşabilen gruplar, aralarında oyunlar ve yarışmalar düzenlemiş, silahlar patlatmışlardır. Verimli bir hasat ve ortak nimetler kutlaması olarak ortaya çıkan bu şölen, Şükran Günü olarak gelenekselleşmiştir.
Bu olay, aynı zamanda iki taraf arasında Kral Philip Savaşı'na(en:King Philip's War) kadar sürecek bir barışın temellerini atmıştır. 1675-1678 yılları arasında gerçekleşen ve Casco Koyu Atlaşması ile son bulan bu savaşta, yüzlerce kolonici ve binlerce Kızılderili hayatını kaybetmiştir.[1]
Plymouth'a yerleşen ilk kolonicilerin üçte birinden fazlası İngiltere'deki Prutan Kilisesi'nin radikal bir koluna mensuplardı. Anavatanlarındaki dinî baskı ve zulümlerden kaçarak önce Hollanda'ya, sonra da Amerika'ya gelmişlerdi. Seyahatlerinin dinî boyutu nedeniyle bu ilk yerleşimcilere sonradan (1800'lerde) Pilgrim (hacı) veya Pilgrim Fathers (Hacı Atalar) denmeye başlandı. Plymouth'un ilk Valisi William Bradford'a(en) ait bir belgede Hollanda'dan gelen yerleşimcilerden "Aziz" diye bahsedilir.[2]
1863’de Başkan Abraham Lincoln Şükran Günü’nün ulusal bayram olmasını önerir, ancak bu öneri, 1941’de Kongre’de karara bağlanır ve her yılın Kasım ayının son perşembesi Şükran Günü olarak ulusal bayram ilan edilir.
Şükran Günü, Kızılderililer arasında ise Yas Günü olarak kutlanmaktadır.[3]
Zerdüştlükte
Şükran günü geleneği dünyanın en eski tek tanrılı dinlerinden biri kabul edilen Zerdüştlükte de kendisine yer bulmaktadır. Jashan adı altında bilinen bu gün takvimde özel olarak belirlenmemiştir. Yakın zamanda meydana gelen olaylar üzerine de gerçekleştirilebilen küçük festival özelliği taşırlar. Bazı Jashanlarda mobedlerin (Zerdüşt rahipler) katılımı gereklidir.[4]
Kaynak ve Dipnotlar
Wikipedia
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
