1 Ocakda Neler Oldu - Tarihte Yılın İlk Günü Neler Oldu
Tarihte Yılın İlk Günü Olan Olaylar
MÖ 45 – Jülyen takvimi ilk kez kullanılmaya başlandı. 16. yüzyıla kadar
kullanıldıktan sonra yerini Gregoryen takvime bırakacaktır.
404 – Telemachus, Kolezyum’daki bir gladyatör dövüşünü ayırmak isteyince
kalabalık tarafından taşlanarak öldürüldü. Honorius onun anısına dövüşleri
yasakladı. Bu dövüş son gladyatör dövüşü olarak tarihe geçti.
1515 – I. François Fransa’da tahta çıktı.
1788 – Londra’nın en eski gazetesi The Times yayımlanmaya başladı.
1801 – Cüce gezegen Ceres Giuseppe Piazzi tarafından keşfedildi.
1808 – Amerika Birleşik Devletleri’ne köle girişi yasaklandı.
1891 – Penaltı, Birleşik Krallık’taki Stoke City-Notts maçındaki tartışmalar
üzerine kural kitabına girdi.
1899 – Küba’da İspanyol egemenliği sona erdi.
1901 – Avustralya’nın kuruluşu. Avustralya Koloni Federasyonu, on yıllık bir
planın ardından, seçme ve seçilme, temsil edilme haklarını elde ettiler. Böylece
Britanya Krallığı’nın yönetiminde, Avustralya Kraliyet Devleti doğmuş oldu. İlk
başbakanı Edmund Barton’dır.
1901 – Nijerya, Birleşik Krallık himayesine girdi.
1901 – Pentakostalizm mezhebi, Topeka, Kansas’da Bethel Bible College’de ilk
ayin sonrası kurulmuş oldu.
1923 – Türkiye’nin ilk futbol federasyonu olan Türk İdman Cemiyetleri İttifakı
(bugün Türkiye Futbol Federasyonu) kuruldu.
1925 – Amerikan astronom Edwin Hubble, samanyolu dışında başka galaksiler
keşfettiğini açıkladı.
1926 – Gece yarısından itibaren Uluslararası Takvim ve Saat kullanılmaya
başlandı.
1929 – Millet Mektepleri açıldı.
1929 – Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi.
1934 – Alcatraz adası, Amerika Birleşik Devletleri’nin bir hapisanesi haline
getirildi.
1939 – Sidney, Avustralya’da sıcaklık 45 °C’yi buldu; şehirde bu bir rekor.
1945 – Fransa, Birleşmiş Milletler’e alındı.
1949 – Endonezya’da Hollandalı askerler Cava’yı ele geçirdi.
1956 – Sudan bağımsız bir cumhuriyet olduğunu ilan etti.
1958 – Avrupa Ekonomik Topluluğu kuruldu.
1959 – Küba Devriminin zaferi. Diktatör Fulgencio Batista yeni yılın ilk
saatlerinde Havana’dan kaçtı. Camilo Cienfuegos ve Che Guevara önderliğindeki
gerilla kolları Havana’ya girmeye başladı. Bütün Küba’da işçiler ve köylüler
Fidel Castro’nun çağrısına uyarak genel greve başladı.
1960 – Kamerun BM yönetiminden bağımsızlığını kazandı.
1960 – İlk meteorolojik uydu ‘Tiros’ Amerika Birleşik Devletleri tarafından
fırlatıldı.
1965 – Filistin Kurtuluş Örgütü içerisinde yer alan El Fetih, ilk silahlı
eylemini gerçekleştirdi. Ahmet Amr Musa önderliğindeki gerilla birlikleri,
İsrail’in işgal altında tuttuğu Batı Şeria topraklarına sızarak, bir köprüyü
havaya uçurdu.
1967 – Anadol marka ilk Türk otomobili piyasaya çıktı.
1971 – Amerika Birleşik Devletleri’nde televizyonda sigara reklamları
yasaklandı.
1973 – Birleşik Krallık, İrlanda ve Danimarka Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
üyesi oldu.
1974 – İsrail’de yapılan seçimleri Golda Meir liderliğindeki İsrail İşçi Partisi
kazandı.
1978 – Hindistan havayollarına ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağı, Mumbai
açıklarında havada infilak ederek denize çakıldı; 213 kişi öldü.
1979 – Çin Halk Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri arasında diplomatik
ilişkiler başladı.
1981 – Yunanistan Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeliğine kabul edildi.
1984 – Brunei bağımsızlığını kazandı.
1984 – Nijerya’da General Muhammed Buhari kansız bir darbeyle iktidarı ele
geçirdi.
1990 – David Dinkins, New York’un ilk siyah belediye başkanı olarak görevine
başladı.
1990 – Ruanda İç Savaşı başladı.
1992 – Schengen Antlaşması yürürlüğe girdi.
1993 – Çekoslovakya dağıldı. Slovakya ve Çek Cumhuriyeti kuruldu.
1994 – NAFTA (Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması) yürürlüğe girdi.
1994 – Meksika’nın Chiapas eyaletindeki kızılderililer, ulusal kuruluşları için
Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu önderliğinde ayaklanarak bölgenin denetimini
ele geçirdiler.
1995 – Diyarbakır’ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran PKK mensupları,
yedisi çocuk on dokuz kişiyi öldürdü. Bir PKK’lı öldürüldü.
1995 – Dünya Ticaret Örgütü kuruldu.
1995 – İsveç, Avusturya ve Finlandiya Avrupa Birliği üyeliğine kabul edildi.
1996 – Gümrük Birliği anlaşması Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Anlaşma, Türkiye ile 15 Avrupa ülkesi arasında geçerli oldu.
1997 – Zaire Dünya Ticaret Örgütü üyesi oldu.
1998 – Avrupa Merkez Bankası kuruldu.
1999 – Avrupa para birimi Euro yürürlüğe girdi (Birleşik Krallık, Danimarka,
İsveç ve Yunanistan hariç).
2002 – Hollanda’da ötanaziyi yasallaştıran karar yürürlüğe girdi. Hollanda,
ölümcül durumdaki hastalara hayatlarını sona erdirme hakkı veren ilk ülke oldu.
2002 – Taiwan Chinese Taipei gibi Dünya Ticaret Örgütü üyesi oldu.
2002 – Euro banknot ve bozuk paraları Avrupa Birliği üyesi ülkeler’de
kullanılmaya başlandı.
2005 – Türk Lirası’ndan (TL) 6 sıfır atıldı. Yeni Türk Lirası (YTL) tedavüle
girdi.
2007 – Bulgaristan ve Romanya, resmen AB üyesi oldular. Slovenya Euro bölgesine
dahil oldu.
2007 – Endonezya Adam Air havayollarına ait AA574 sefer sayılı Boeing 737 tipi
bir yolcu uçağı Sulawesi Adası’nın dağlık bir bölgesine düştü. Uçakta 102 kişi
bulunuyordu.
2008 – Malta, Kıbrıs Cumhuriyeti, Agrotur ve Dikelya Avro kullanımına geçti.
2009 – Tayland’ın başkenti Bangkok’ta düzenlenen yeni yıl kutlamalarında çıkan
bir yangında en az 61 (66?) kişi yaşamını yitirdi.
2009 – Avusturya, Japonya, Meksika, Türkiye ve Uganda, Birleşmiş Milletler
Güvenlik Konseyi masasında geçici üye olarak yerlerini aldılar.
2009 – Euro kullanmaya başlayan Slovakya, Avro Bölgesi’nin 16. üyesi oldu.
2010 – Pakistan’ın Lakki Marwat kentinde düzenlenen voleybol turnuvasında
gerçekleşen intihar saldırısında 105 kişi yaşamını yitirdi, 100’den fazla kişi
yaralandı.
2010 – Slovakya Euro bölgesine dahil oldu.
2010 – İspanya Avrupa Birliği Konseyi Başkanlığını İsveç’ten devraldı.
2010 – Hint Okyanusu üzerine güneş tutulması gerçekleşti.
2011 – Mısır’ın İskenderiye şehrindeki Kıptîlerin gerçekleştirdiği yeni yıl
ayini sırasında gerçekleşen patlamada 23 kişi yaşamını yitirdi.
2011 – Estonya Euro bölgesine dahil oldu.
2011 – Estonya’nın Tallinn ve Finlandiya’nın Turku kentleri bir yıllığına Avrupa
Kültür Başkenti oldu.
2011 – Macaristan, AB Dönem Başkanlığını devraldı.
2014 – Letonya bu tarihte Euro kullanmaya başladı ve Euro bölgesine katıldı.
2014 – İsveç Umeå, Letonya Riga Avrupa Kültür Başkenti oldu.
2015 – Litvanya , Euro Bölgesi’nin 19. üyesi oldu.
Doğumlar
0 – Hz. İsa, (ö. 33)
1431 – VI. Alexander, 214. Papa (ö. 1503)
1449 – Lorenzo de’ Medici, De facto Floransa Hükümdarı (ö. 1492)
1467 – I. Zygmunt, Jagiellon Hanedanı üyesi Lehistan kralı; Litvanya Büyük Dükü
(ö. 1548)
1484 – Huldrych Zwingli, İsviçre Protestan Reform’unun lideri (ö. 1531)
1823 – Sándor Petőfi, Macar şair (ö. 1849)
1854 – James George Frazer, İskoç insan bilimci, yazar ve halk bilimci (ö. 1941)
1863 – Pierre de Coubertin, Fransız Olimpiyat Oyunları kurucusu (ö. 1937)
1864 – Alfred Stieglitz, Amerikan fotoğrafçı (ö. 1946)
1879 – Edward Morgan Forster, İngiliz roman, öykü ve deneme yazarı (ö. 1970)
1887 – Wilhelm Canaris, Alman amiral, Nazi Almanyası’nda Abwehr başkanı (ö.
1945)
1895 – John Edgar Hoover, ABD federal polis örgütü FBI’ın kurucusu ve 1924-1972
arasında aralıksız olarak yöneticisi (ö. 1972)
1901 – Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu, Türk gazeteci ve yazar
1906 – Hacı Ömer Sabancı, Türk iş adamı, Sabancı Holding’in kurucusu (ö. 1966)
1911 – Necdet Kent, Türk diplomat (ö. 2002)
1912 – Kim Philby, Britanyalı istihbarat görevlisi (soğuk savaş döneminin en
önemli çift taraflı casusu) (ö. 1988)
1912 – Nikiforos Vrettakos, Yunan şair ve yazar (ö. 1991)
1915 – İhsan Devrim, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı, İstanbul Şehir
Tiyatrosu’nun oyuncularından, Süper Baba dizisinin Sürmeneli dedesi
1916 – Danyal Topatan, Türk sinema sanatçısı (ö. 1975)
1917 – Fahri Erdinç, Türk edebiyatçı ve şair (ö. 1986)
1917 – Nezahat Tanyeri, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 1986)
1919 – Jerome David Salinger, Amerikan yazar (ö. 2010)
1922 – Rocky Graziano, Amerikan boksör (ö. 1990)
1927 – Abdulbasit Abdussamed, Mısırlı Hâfız ve Kur’an kâri’si (ö. 1988)
1927 – Ahmet Kostarika, Türk sinema oyuncusu (ö. 1994)
1927 – Maurice Béjart, Fransız-İsviçreli dansçı, koreograf ve opera yönetmeni
(ö. 2007)
1929 – Bedih Yoluk, Kazancı Bedih adıyla bilinen gazelhan (ö. 2004)
1929 – Metin Erksan, Türk film yönetmeni (ö. 2012)
1930 – Tahsin Saraç, Türk şair (ö. 1989)
1932 – Leman Çıdamlı, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2012)
1941 – Selçuk Uluergüven, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (ö. 2014)
1942 – Cevat Yurdakul, Adana Emniyet Müdürü (suikast sonucu) (ö. 1979)
1943 – Baykal Kent, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2012)
1946 – Birsen Ayda, Türk sinema oyuncusu (ö. 2011)
1948 – Devlet Bahçeli, Türk ekonomist ve siyasetçi, MHP Genel Başkanı
1951 – Yalçın Güzelce, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2015)
1952 – Hüseyin Velioğlu, Hizbullah kurucu lideri (ö. 2000)
1952 – İbrahim Tatlıses, Türk Halk Müziği sanatçı
1953 – Özay Fecht, Türk caz şarkıcısı, oyuncu ve eğitimci
1954 – Volkan Saraçoğlu, Türk sinema, dizi ve tiyatro sanatçısı (ö. 2014)
1955 – Cem Gürdap, Türk sinema oyuncusu (ö. 2007)
1959 – Osman Delikkulak, Türk eski Side Belediye Başkanı
1960 – Hakan Karahan, Türk yazar, şair, senarist, oyuncu ve film yapımcısı
1961 – Uğur Polat, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1962 – Korcan Karar, Türk haber spikeri
1962 – Kürşat Alnıaçık, Türk tiyatrocu ve oyuncu
1968 – Davor Suker, Hırvat futbolcu
1970 – Tuba Atav, Türk haber spikeri
1972 – Lilian Thuram, Fransız futbolcu
1976 – Erdem Akakçe, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1976 – Mustafa Doğan, Türk asıllı Alman futbolcu
1986 – Deniz Celiloğlu, Türk oyuncu
1987 – Serdar Özkan, Türk futbolcu
1989 – Hasan Ali Durtuluk, Türk futbolcu
1990 – Koray Avcı, Türk müzisyen
1991 – Tolga Sarıtaş, Türk oyuncu
1992 – Jack Wilshere, İngiliz futbolcu
1992 – Hazar Ergüçlü, Türk oyuncu
1995 – Nuri Fatih Aydın, Türk futbolcu
1997 – Muhammet Beşir, Türk futbolcu
Ölümler
379 – Basileios, Yunan rahip (d. y. 329)
1515 – XII. Louis, Fransa kralı (d. 1462)
1560 – Joachim du Bellay, Fransız Rönesans şairi (d. 1522)
1748 – Johann Bernoulli, İsviçreli matematikçi (d. 1667)
1782 – Johann Christian Bach, Alman besteci (d. 1735)
1891 – Antonio Stoppani, İtalyan jeolog, paleoantolog ve öncü popüler bilim
yazarı (d. 1824)
1894 – Heinrich Hertz, Alman fizikçi (d. 1857)
1921 – Theobald von Bethmann Hollweg, Alman şansölyesi (d. 1856)
1929 – Mustafa Necati, Türk siyasetçi (d. 1894)
1958 – Edward Weston, Amerikan fotoğrafçı (d. 1886)
1963 – Filippo Del Giudice, İtalyan film yapımcısı (d. 1892)
1965 – Mehmet Emin Erişirgil, Türk eğitimci, felsefeci, yazar ve siyasetçi (d.
1891)
1966 – Vincent Auriol, Fransa Devlet Başkanı (d. 1884)
1972 – Maurice Chevalier, Fransız aktör ve şarkıcı (d. 1888)
1994 – Cesar Romero, Küba asıllı Amerikan oyuncu (d. 1907)
1995 – Eugene Wigner, Macar asıllı ABD’li fizikçi ve matematikçi (d. 1902)
2001 – Ray Walston, ABD’li aktör (d. 1914)
2003 – Yusuf Nalkesen, Türk Sanat Müziği bestekarı (d. 1923)
2015 – Mario Cuomo, Amerikan politikacı ve yazar (d. 1932)
2015 – Ömer Karami, Lübnan eski başbakanı (d. 1934)
2015 – Boris Morukov, Rus fizikçi ve kozmonot (d. 1950)
2015 – Donna Douglas, Amerikan oyuncu ve komedyen (d. 1933)
Bayramlar ve Yıldönümleri
Yılbaşı
Küba Ulusal Bayramı
Sudan Bağımsızlık Günü
Ağrı Aşıklar Bayramı
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
