Reklam Nedir? Reklamcılığın Tarihçesi
Reklam, "insanları gönüllü olarak belli bir davranışta bulunmaya ikna etmek, belirli bir düşünceye yöneltmek, dikkatlerini bir ürüne hizmete, fikir ve kuruluşa çekmeye çalışmak, onunla ilgili bilgi vermek, ona ilişkin görüş ve tutumlarını değiştirmelerini veya belirli bir görüşü ya da tutumu benimsemelerini sağlamak amacıyla oluşturulan; iletişim araçlarından yer ya da süre satın almak yoluyla sergilenen ya da başka biçimlerde çoğaltılıp dağıtılan ve bir ücret karşılığı oluşturulduğu belli olan (diğer bir deyimle parasal destek sağlayan kişi ya da kuruluşların kimliği açık olan) duyuru"dur .
Tarihçiler reklamcılığın M.Ö 3000'li yıllara Mısır'da bir papirüs üstüne yazılan ve sahibinin, kaçan kölesine geri dönmesini bildiren duyurusunu ilk yazılı reklam saymalarını kabul ederler. Eski yunanda tellaların esir, sığır gibi satışlarında sokaklarda dolaşarak, mallarını duyuru şiirleriyle övmeleri ise ilk sözlü reklama örnek gösterilebilir.
Ancak modern reklamcılığın ve bugün geçerli olan pazarlama ilkelerinin 1920'li yıllarda var olmaya başladığını söyleyebiliriz. Endüstri üretimi arttıkça serbest piyasa rekabeti sıkılaştı ve firmalar kendileriyle aynı işi yapan rakiplerinin önüne geçip kitleye hitap edebilmek için reklamcılık çalışmalarına başladılar
Reklamın, pazar ekonomisinin ve serbest rekabet sisteminin bir yan ürünü olduğu düşünülürse, kimi bilim adamlarının yaklaşık 3000 yıl önce Mısır’da bi papirüs üstüne yazılan ve sahibinin, kaçan kölesine geri dönmesini bildiren duyurusunu ilk yazılı reklam saymalarını kabul etmek güçtür. Bununla birlikte, günümüzdeki anlamıyla olmasa bile, bu duyuru kamuyu bilgilendirme amacına yönelmesi bakımından ilk ilan sayılabilir. Gene kaynaklardan öğrenildiğine göre, Eski Yunan’daki kasaba tellallarının esir, sığır vb satışında sokaklarda dolaşarak, malları uyaklı duyuru şiirleriyle övmeleri, ilk sözlü reklama örnek gösterilebilir.
Ticari reklamcılık ise, gerçek anlamda gazetelerin yaygınlaşması ile ortaya çıktı. Bir reklam tarihçisi olan F. Presbrey’e göre, ilk gazete reklamı, bir kitabın yayınlanmasıyla ilgili olarak 1625’de yapıldı. Günümüzde de kullanılan gazete reklamı ilkeleri, Amerikan reklamcılığının kurucusu sayılan Benjamin Franklin tarafından, kendi yayımladığı gazetesinde geliştirildi ( 1730) Bugünkü anlamda gazete reklamları, 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Reklamcılık, 1920 yılı civarlarında radyonun, 1950 yılı civarlarında da televizyonun yaygınlaşmasıyla canlanmıştır.
Türkiye’de, resmi ve yarı resmi ilanlar sayılmazsa, ilk gazete reklamları 1840’lı yıllarda Ceride-i Havadis, 1860’lı yıllarda Tercüman-ı Ahval gazetelerinde görüldü. Servet-i Fünun dergisinde de reklamlar yayınlandı. Bu reklamlarda satılık ev,arsa vb duyuruların yanı sıra, kitap ve özellikle Avrupa’dan ithal edilen bazı ilginç ve nadir bulunan tüketim malzemelerinin duyuruları vardı.
Türkiye’de ilk reklam şirketi, 1909 yılında “İlancılık” adıyla kuruldu. 1938’den sonra gazete atışlarının artması ve gazetenin iyice yerleşmesi, reklamcılığın canlanmasına yol açtı. Reklamın, iktisadi yaşamın vazgeçilmez bir parçası durumuna gelişi, çok partili yönetimle başlayan (1950) iktisatta liberal siyasetin etkilerinin yaygınlaşmasından sonra oldu. Yeni yönelinen tüketim ekonomisinin desteklediği gereksinim yaratma olgusu, reklamcılığın gelişmesini hızlandırdı.
Türkiye’de İlk radyo reklamları 1951’de başladı. 1962 yılında çıkarılan bir kararnameyle, devlet radyolarında şirketlerin hazırladığı reklam programlarının yayının için özel reklam kuşakları ayrıldı. 1969’da da rady reklamlarında “cingıl” adı verilen reklam müzikleri kullanılmaya başlandı. İlk televizyon reklamlarıysa 1972’de başladı.
Günümüzde reklamcılık artık hemen hemen her alan değerlendirilerek icra ediliyor. Gazete, radyo, televizyon, billboardlar vs. ile birlikte özellikle İnternetin de yaygınlaşmasıyla reklamlar artık hayatımızın bir parçası haline geldi. Öyle ki okuduğunuz bu yazıdaki kelimelerde bile bir reklama rastlamak mümkün.
Özellikleri
Reklam, pazarlama nın dört bileşeninden biri olan tutundurmanın içinde yer alır. Pazarlamanın diğer bileşenleri ürün, fiyatlandırma ve dağıtımdır.
Günümüzde Philip Kotler sayesinde Satışa dayalı anlayışı (ürün-fiyat-yer-tanıtım), Kotler'in müşteriye odaklı anlayışı, 4C'ye (müşteri için değeri-müşteriye maliyeti-kolaylık-iletişim) kaymıştır.
Reklam pazarlama ağı içinde belki de en geniş yere sahiptir.Ürünün doğumundan pazara sürülmesine kadar olan süreçte önemli rol oynar.Ürüne aşinalık kazandırılması, tanıtılması ve kullandırılması amaçlarını güder ancak ürün odaklı olması şart değildir. Reklam, markaya değer katmak, markayı konumlandırmak, marka farkındalığı yaratmak, kurumsal olarak izlenim, imaj ve itibar oluşturulmasına yardımcı olmak adına da kullanılabilir.
İyi bir reklamın özellikleri şöyle olmalıdır:
İlgi çekici.
Şaşırtıcı.
Özgün.
Duyguları harekete geçiren.
Bir kere kullanmaya yönlendirici.
Müşteri-marka arasındaki ilişkiyi müşterinin istek-ihtiyaçlarına göre yönlendirmeyi hedefleyen
Reklamın yaratıcı ve ticari olmak üzere iki yönü vardır.
Reklamın inandırıcılığı
Reklam tasarımları, günümüzde, tüketicilerin etkilenmesi için, pek çok değişkeni kullanmaktadır. Değişken derken; mizah, ünlü kişilerin kullanılması, şaşırtıcı olaylar, eğlence, yüksek yaşam standartları, rahatlık, huzur, ileri teknoloji ve buna benzerleri kastedilmektedir. Bütün bunlar, tüketiciyi, markaların üretmiş olduğu, yeni veya zaten pazarlarda satılan ürün ve hizmetleri satın almaya ikna etmeye yöneliktir. Yapılan reklamın amacı, sadece satın alma davranışını göstermelerini sağlamak olmayabilmektedir. Birbirinden farklı amaçlara yönelik ama nihai hedef, her zaman daha fazla satış olmakla birlikte, genellikle, reklamın amaçları; tüketicinin zihnine markaları ve onların özelliklerini yerleştirmek, tüketicilerin markayı benimsemelerini, beğenmelerini, markanın diğer markalara tercih edilmesini sağlamak olabilmektedir. Bunlarla birlikte, firmaların sosyal sorumluluk adına veya kendileriyle ilgili çıkan herhangi bir düşünceyi savunmak veya reddetmek adına yapılabilmektedir. Bütün bunların tasarımı yapılırken, en fazla önem taşıyan konu, inandırıcı bir şekilde işlenmesidir. Kimi reklamlar, inandırıcı olmaktan uzaktır. Kimi konusundan dolayı, kimi işlenme biçiminden dolayı, kimi de seçilen tasarım türünden dolayı, insanları ikna etmekten uzak olmaktadır. İşlenme biçiminden dolayı inandırıcı olamayan reklamlarda sorun, kimi zaman kullanılan oyuncuların toplum içerisinde sahip olduğu konumla ilgili olabilirken kimi zaman karşılıklı diyaloglarda kurulan cümlelerin, oyuncuların mimik, davranış, hal ve hareketlerinin bundan uzak olmasıyla alakalı olabilmektedir. Karşılıklı diyaloglarla örülen tasarımların ikna etmekten uzak olmasının bir diğer nedeni de, tüketicilerle ilgilidir. İnsanın doğası gereği, söylenenlerden çok gördüklerine daha çok inanmaktadır. Bu yüzden bu tip reklam türleri, diğer türlere göre daha az ikna edicidir. Görüntülerden oluşan, ürün veya hizmetin özelliklerini göstererek anlatan, çok az cümle veya ifadelerin yer aldığı reklam türleri daha çok inandırıcı olmaktadır. Diğer türlerde ise, tüketicilere iletilmesi gereken mesajlar, oyuncuların veya kullanılan herhangi bir etki unsurunun gölgesi altında kalmasındandır. Diğer bir ifadeyle, daha güçlü bir etki yaratabilmek için, reklamlarda kullanılan mizah, eğlenceli haller, yüksek yaşam standartları, tüketicilere iletilen mesajların önüne geçmesindendir. Böyle durumlarda insanlar, etki unsuruna yoğunlaşmaktadır. Tüketicilerin en çok etkilendikleri, inandıkları, söze gerek bırakmadan kabul ettikleri reklam türleri, ürün veya hizmetin anlatıldığı, görüntülerin olduğu, fotoğrafların kullanıldığı, üretim biçiminin gösterildiği tasarım biçimleridir. Tüketiciler bu tip tasarımları izlerken hem etkilenmekte hem de gördükleri şeylere inanmaktadır. Yukarıda sözünü ettiğimiz etki unsurları aslında doğru seçilmektedir. Fakat burada sorun, onların kullanılma biçimi olmakla birlikte, seçilenler ile markanın uyumlu olmasıdır. Yani seçilen etki unsurunun markaya benzeyen, onunla ilişkilendirilebilen, onu çağrıştıran özelliklere sahip olması gerekmektedir. Ama genel olarak reklamlar inandırıcı olmak zorundadır. Bunun yanında başarılı bir reklam kurmanın ana kuralı hedef kitleye hitap etmek, bu hedef kitle ile empati kurarak kampanya yaratmak büyük pay sahibidir. Böylece hedef kitle(ler) markayı ve ürünü daha çok benimser ve ortaya bir kullanıcı sadakati çıkar (customer loyalty) .
Reklamın ticari yönü
Reklamın başarısı ürün ya da hizmetin alıcısının çoğalmasıyla,bir başka deyişle satılmasıyla ölçülür. Bu da gerçek bir satıcı gibi düşünmeyi ve ona göre hareket etmeyi gerektirir.Medya, reklamın yapılması için bir yere ihtiyaç duyulan alanı sağlar.Tv, radyo, internet, basılı mecralar, outdoor denilen açıkhava panoları ve diğer ilan yerleri medya kapsamı içinde bulunur. Ayrıca firmalar bazı reklam kampanyalarında Growth Stage denilen üretilen mal ve satışların arttığı dönemleri de belirterek; stratejik yönden ticari ve ikna etkenlerine de gözle görülür biçimde verimli hale getirir.
Reklamda 5M
Reklam için önemli beş terimin İngilizce adlarının baş harfleridir.Bu terimler;
Money (Para) : Reklam için harcamayı düşündüğümüz para
Message (Mesaj) : Reklamda vereceğimiz mesaj
Mission (Misyon) : Neden reklam yapıyoruz (Yeni ürün tanıtımı, pazara nüfuz etme, v.s.)
Measurement (Ölçüm) : Reklam etkinliğinin ölçümü
Media (Medya) : Medya kullanımı (TV, radyo, gazete, dergi, v.s.)
Reklam bütçesini belirlemede, işverenin reklam giderlerini kısıtlamaması gerekir. Reklam bütçesi belirlemede aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır;
Ayrılabilir fonlar yöntemi.
Satış gelirlerinin yüzdesi yöntemi.
Rakiplerin harcamalarını esas alma yöntemidir.
Cross Selling yöntemi. (Bir bölüm çalışanının potansiyel alıcılara kendi ürünleri dışında diğer bölümlerden de ürünler satmaya çalışmasıdır.)
İnternet Reklam Paketi Uygulama Şekilleri
İnternet geliştirildiğinden bugüne kadar çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Günümüzde reklam amaçlı kullanımı oldukça yaygın bir hal almıştır. İnterneti reklam amaçlı kullanma yöntemleri şunlardır;
Sosyal Medya Sponsorlu Paylaşım Reklamları
Banner Reklamları
Pay Per click (tıkla kazan) Reklamları (reklamport , Logro , adtech , medyanet , reklamz)
Cost Per Click (tıklama başı maliyet)
E-Mail Reklamları (toplumailreklam)
Pop up Reklamları (İnnersitial - Supersitial)
Affilliate ( Satış Ortaklığı )
İçerik Sponsorlukları
gösterim başına ( ppm )
tıkla konuş
Reklam sütunu
Bir reklam direği , posterlerin sıkıştığı sokakların kaldırımına yerleştirilen bir reklam direğidir . Berlinli yazıcı Ernst Litfaß tarafından icat edildi ve ilk olarak 1854'te gerçekleştirildi. Yuvarlak sütun, açık hava reklamcılığı alanına aittir . Genel bir yayın (aynı anda birden fazla reklamverene sahip reklam ayağı) ile tüm bir yayın (veya tüm yayın; bir reklamverenle reklam ayağı) arasında bir ayrım yapılır .
Poster sütunları koyma fikri, o sırada tutunan vahşi posterlere karşı koymaya başladı . Litfaß, Berlin polis şefi Karl Ludwig von Hinkeldey'nin şehrin dört bir yanına insanların posterlerini asabileceği sütunlar koymasını önerdi . Yıllarca süren müzakerelerin ardından Litfaß, 5 Aralık 1854'te "reklam sütunları" için ilk onayı aldı. Berlin şehri , sütunlarının kurulması için 1865 yılına kadar ona bir tekel verdi .
Onay, sütunlarla ilgili en son haberlerin de yayınlanması gerekliliğine tabiydi. 1855'te Berlin'de ilk 100 reklam sütunu kuruldu ve mucit onuruna reklam sütunları seçildi . 1865'te 50 sütun daha dikildi. Hem yetkililer hem de reklamverenler yeni reklam araçlarının avantajlarını hızla tanıdılar: içeriğin devlet sansürü mümkün oldu. Reklamverenler, posterlerinin çakışmadan kiralandığı süre boyunca gerçekten görünür olacağından emin olabilirler.
Sütunların daha fazla kullanımı
Sırasında Savaş yıllarında 1870-1871 ilk burada savaş gönderir yayınladı. Telefonun yayılmasından sonra, reklam direkleri içi boş silindirin iç kısmını kullanarak telefon kablosu distribütörleri veya transformatör istasyonları gibi ek işlevlere sahipti.
1855 yılında oluşturulan reklam aracı hızla komşu Avrupa ülkelerine ve daha sonra da tüm dünyaya yayıldı. İnşaatı ilgili bina trendlerine uyarlandı ve mimarlar da şekillerini tasarladılar.
Açık Hava Reklamcılığı Derneği'ne göre, 2005'in sonunda Almanya'da yaklaşık 51.000 reklam sütunu vardı . Berlin kentinde reklam sütunları hala mevcut. 2019'a kadar tam olarak 2.548 sütun vardı.
Viyana'da bir reklam direği
Viyana'da, kapalı Viyana Nehri bölgesinde , acil bir çıkış olarak giden taş spiral merdivenleri kapatmak ve onları yetkisiz girişten korumak için çok sayıda reklam direği vardır. Reklam sütunları, sadece bir anahtarla dışarıdan değil, aynı zamanda içeriden de açılmadan açılan bir kapı ile donatılmıştır. 1949'dan Orson Welles'in Üçüncü Adamı filminde , kahraman Harry Lime, bir reklam sütunuyla Viyana kanalizasyonlarından kaçıyor.
2015'ten beri Nürnberg'de reklam direklerinin bir başka kullanımı uygulanmaktadır: İçeride herkes tarafından küçük bir ücret karşılığında kullanılabilen umumi tuvaletler vardır.
İnşaat
Temel şekil, içi boş yuvarlak bir sütun olarak yaklaşık 1.4 m çapında (çevre 3.60-4.30 m) ve 2.60-3.5 m yüksekliğinde, posterlerin herhangi bir boyutta olabileceğini ve kimsenin yapamayacağı anlamına gelir. köşeye yapışmak ya da okumak zorunda kaldı . Çoğunlukla sac demirden yapılmışlardı , daha sonra beton ve yapay taş da kullanıldı, kenarları bazen süslenmiş geniş bir taban ve yuvarlak bir başlık ile. Bir başlık yerine sütun, üzerine daha fazla reklam malzemesinin yerleştirilebileceği düz bir plaka ile de kapatılabilir.
1990'lardan beri içe doğru açılan sütunlar var, Sütun denir. İç kısımda terminaller veya telefonlar bulunur. Böylece bu sokak mobilyaları , doğrudan hizmet olarak işlev görme geleneğini sürdürmektedir. Ek olarak, gerçek reklam ortamının kendi ekseni etrafında döndüğü ve bir pleksiglas panonun altında aydınlatıldığı versiyonlar giderek daha fazla kullanılmaktadır . Bunlar daha çok trafik çekişlerinde daha fazla dikkat çekmek için kullanılır ve bu da yol kullanıcılarının dikkatini kısıtlar.
Berlin reklam direklerinin kaderi
1990'ların başından bu yana, Berlin Duvarı'nın yıkılmasından bu yana tüm Berlin'den sorumlu olan Berlin Senatosu , 2019'un sonuna kadar geçerli olan tüm reklam sütunları için Wall AG ile , ancak temizlik ve sabit için reklam gelirini koruyabilen bir operatör anlaşması imzaladı. Direklerin işleyişi sorumluydu. Operatörün bir Stuttgart şirketine dönüşmesi, tüm eski sütunların sökülüp, bazen başka yerlerde daha kalın ve aydınlatılmış yaklaşık 1.500 yeni model ile planlanmasına yol açtı. Ancak geleneği korumak için 50 tarihi reklam sütunu listelenmelidir . Haziran 2019 itibariyle Landesdenkmalamt tarafından bulunan denetim24 ayağı değer 6 sütunlar da dahil olmak üzere, koruyucu olduğu Charlottenburg-Wilmersdorf , 5 sütun Friedrichshain-Kreuzberg bölgesinde , 4 sütun Mitte ve 3 sütun Pankow'da ve Reinickendorf büyük anıt alanlarında bileşenleridir, her hangi. Muhtemelen hayatta kalan en eski reklam sütunu Hackescher Markt üzerindedir ve 1900 civarında inşa edilmiştir. En küçüğü 1987 yılında Mitte'deki Nikolaiviertel için yapılmış bir kopyadır - her ikisi de şimdi ayakta.
Yazım
Yeni yazım kurallarına göre bile, reklam sütunu kelimesi ß ile yazılır , ancak bunun öncesinde kısa bir sesli harf bulunur, çünkü sözcüğün ilk kısmı (reklam sözcüğü ) uygun bir addır ve adların yazımı yazım kurallarına tabi değildir.
125 yıllık reklam ayağı , Berlin 1979
appreciations
Zaten 1979'da, Deutsche Bundespost Berlin , reklam sütununu özel bir damga ile onurlandırdı (resme bakın).
2005 yılında reklam direğinin 150. yıldönümü vesilesiyle, reklam direğinin motifine sahip başka bir özel damga çıkarıldı.
FAW (Fachverband Aussenwerbung e.V.) tarafından bir poster kampanyası da yapıldı.
Google , 1 Temmuz 2020'de, Berlin'deki ilk 100 sütunun halka açılmasının 165. yıldönümünde bir doodle gösterdi
Kar©glan Başağaçlı Raşit Tunca
